Dioksinler ve furanlar, klor içeren organik kimyasalların, örneğin pestisitlerin ve plastik maddelerin üretimi gibi bazı süreçler sırasında istenmeden ortaya çıkan yan ürünlerdir. Bugüne kadar insanlar tarafından üretilen en zehirli kimyasal maddelerden biridir.

Dioksinler çevrede bir çok alanda bulunurlar ve kalıcıdırlar, kolaylıkla bozulmazlar. Dioksinler yağda kolay çözündükleri için hayvan vücudunda yüksek miktarda birikirler. Bozunmaya karşı yüksek dirençli oldukları ve çok uzun süre bozunmadan kalabildikleri için, gıdalara bulaştıkları takdirde insan vücuduna da girebilir ve vücutta birikebilirler. Çok az miktarlarda bile insan sağlığı ve özellikle çocuklar üzerinde olumsuz etkiler gösterirler. Bağışıklık, sinir ve üreme sistemlerini etkiler. Aynı zamanda kansere neden olduklarından şüphe edilmektedir.

Dioksin çok zehirli bir kimaysaldır ama pratikte dioksin zehirleme derecesini tanımlamak çok güçtür. Çünkü dioksin insan vücudunun metabolizmasında bir çok noktaya müdahele edebilmektedir.

Dioksinler sanayi üretimi sırasında istenmeyen madde olarak açığa çıkmaktadır. Son yıllarda plastik malzemelerin ve organik klorlu pestisitlerin üretimindeki artış dioksin problemlerine de neden olmaktadır.

Yapılan araştırmalara göre havaya dioksin emisyonunun temel kaynakları şunlardır:

• Evsel kullanım kaynaklı (yüzde 22)
• Odun kullanımı (yüzde 17)
• Açıkta yakılan atıklar (yüzde 15)
• Metal ve kimyasal sanayi (yüzde 12)

Bu nedenle Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, işletmelerin bacalarından yayılan dioksin furan ölçümlerini yaptırmalarını zorunlu tutmaktadır.

Yetkili laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilen dioksin furan ölçümlerinde esas alınan standartlar ise şunlardır:

• TS EN 1948-1 Sabit kaynak emisyonları - Pcdds/pcdfs’lerin kütle derişimlerinin tayini - Bölüm 1: Numune alma
• TS EN 1948-2 Sabit kaynak emisyonları - Bölüm 2: Ekstraksiyon ve temizleme
• TS EN 1948-3 Sabit kaynak emisyonları - Bölüm 3: Tanımlama ve kantitatif tayin
• European Psychiatric Association, EPA 23, 1613, 8280A, 8290 ve 428 metodları