Kısa tanımı CH4 olan bileşik, metan olarak bilinen kimyasal bir bileşiktir ve normal basınç ve sıcaklık altında gaz durumunda bulunur. Metan gazının rengi ve kokusu yoktur ve doğal gazın bir bileşenidir. Bu nedenle de önemli bir yakıttır.

Kömür madenlerinde ne yazık ki sıkça duyulan grizu patlamalarına neden olan grizu gazının bileşiminde metan gazı bulunmaktadır. Genelde metan gazı su altında bulunan bitkisel kalıntıların bakterilerle bozunması ile ortaya çıkar. Kimyasal açıdan genel olarak kararlı bir madde olmasına rağmen, havanın içindeki yoğunluğu yüzde 5-14 arasına ulaşırsa şiddetli patlama tehlikesi bulunmaktadır. Çöplüklerde karşılaşılan patlama olaylarının da nedeni budur.

Metan gazının başlıca kaynağı doğal gazdır. Ayrıca taş kömürü havasız ortamda ısıtılıp bozularak ya da büyük çöplüklerden elde edilmektedir. Bugün çöp dağlarında oluşan metan gazının elektrik üretiminde kullanılması yönünde projeler üzerinde çalışılmaktadır.

Metan gazı sadece hava ile değil, başka kimyasal maddelerle de yüzde 5 gibi düşük oranlarda bile karışsa patlayıcı özellikte olabilmektedir. Eğer çalışma ortamlarında çürük yumurtaya benzeyen kötü bir koku alınıyorsa, metan seviyesi yükselmiş demektir ve her an bir patlama olabilir. Yüksek konsantrasyonda metan gazı tutuşursa ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Metan gazı zehirli değildir, ama havadaki oksijenin yerini aldığı için nefes alıp vermekte problem yaratır ve bu yüzden boğucu bir gaz olarak kabul edilmektedir. Havadaki oksijen miktarı eğer yüzde 16’nın altına düşerse bu durum tehlikelidir, yüzde 10’un altına düşmesi durumunda ise ölümcül olabilir. Bu nedenle çalışma ortamlarında oksijen miktarının yüzde 18’in altına düşmemesi için mutlaka düzenli ölçümlerin yapılması gerekmektedir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2012 yılında yayınlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, çalışma ortamlarında iş sağlığı ve güvenliğinin temin edilmesi ve mevcut sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluklarını düzenlemektir. Bu yasaya göre işverenler çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak amacı ile mesleki riskleri önlemek için risk değerlendirmesi yapmak zorundadır. İlke olarak işletmeler risklerden kaçınmak, kaçınması mümkün değilse riskleri analiz etmek ve bu risklerle kaynağında mücadele etmek zorundadır.

İşletmeler bu amaçla bir takım ölçüm, test ve analiz çalışmaları yapmak zorundadır. Bu çerçevede işletmeler, faaliyet alanlarına göre, ortamda bulunan metan gazı (CH4) seviyesinin belirlenmesi için gerekli ölçümleri yaptırmak zorundadır. Bu ölçümler yetkili test ve muayene kuruluşları tarafından yapılmaktadır. Ölçümler sırasında yürürlükte olan yasal düzenlemeler ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar dikkate alınmaktadır.

Kısaca metan gazı, en fazla bilinen ve gaz güvenliği kavramının oluşmasına katkı sağlayan patlayıcı ve yanıcı bir gazdır. Metan gazı madencilikte grizu olarak bilinen oluşumun temel bileşenidir. Günlük yaşamda ise doğalgaz olarak bilinen kimyasal bir bileşendir.