O3 olarak simgelenen gaz ozon gazıdır. Ozon gazı üç oksijen atomundan meydana gelir ve renksiz bir gazdır. Ozon esas itibariyle atmosferin üst bölümünde bulunur ve yerküreyi güneşin zararlı etkilerinden korur.

Ozon oda sıcaklığında kendine özgü, keskin bir kokusu olan renksiz bir gazdır. Bu gazın ismi Latince’de koklamak anlamına gelen ozein kelimesinden geliyor. İlk olarak 1840 yılında bulunmuştır. Ozon gazının çok güçlü okside etme ve dezenfekte etme özellikleri bulunur. Bu nedenle dünyanın her yerinde içme suyu sağlanan arıtma tesislerinde ozon, mikrop öldürücü olarak kullanılmaktadır. Etkili bir mikrop öldürücü, aynı zamanda koku gidericidir.

Ozon, yağmurlu ve yıldırımlı havalarda güneşin ultraviyole ışınları ve yıldırımların elektrik arkları ile oluşur. Yukarıda da değinildiği gibi ozon, yerküreyi koruyan bir kalkan görevi yapmaktadır ve canlıların güneşin zararlı ışınlarından korunmasını sağlar. Atmosferde yer alan en önemli gazlardan biridir. Yıldırımlar ile birlikte oluşan ozon, havayı da temizler. Özellikle yüksek yerlerde ve deniz kenarlarında dikat çeken taze havanın esası bu ozon gazıdır.

Bugün insanların sadece nefes alması, vücudun yeterli miktarda oksijen almasına yetmiyor. İnsan vücudu sürekli olarak suda, havada ve yiyeceklerde bulunan toksinler tarafından kirlenmektedir. Şehirlerin havasındaki oksijen miktarı yüzde 21’in altına düşmektedir. Ozon fazlalığı gibi eksikliği de sağlık açısından zararlıdır.

Günümüzde ozon gazının kullanıldığı birçok alan bulunuyor. Örneğin, ortam havası temizlenmesinde, suların dezenfekte edilmesinde, yüzme havuzlarında, gıdalarda tat, renk, koku ve bulanıklık gidermede, bakteri ve virüslerin dezenfekte edilmesinde, gıda depolamada, tavukçulukta, marketlerde ve manavlarda, kırmızı et işleme tesislerinde, yemek fabrikalarında, soğuk hava depolarında, seralarda, konteynır temizliğinde, insan kanında bulunan virüslerin temizlenmesinde ve hastane, havaalanı, hamam ve otel gibi yerlerde havalandırma sistemlerinde ozon kullanılmaktadır.

Çeşitli sağlık kuruluşları tarafından, solunan havada 0,10 ppm miktarında yer alan ozon seviyesine en fazla sekiz saat maruz kalmanın bir yan etkisi olmadığı açıklanmıştır. Ancak insanların bu değerin üzerinde ozon gazına maruz alması, sağlık riskleri oluşturmaktadır. İnsanların burnu, gözleri ve boğazı tahriş olabilir, solunum sistemine zarar verebilir. Ozonun yeri geldiğinde öldürücü olabildiğini herkes bilmez.

Bu bakımdan ozon gazı insanların sağlıkları açısından tehlikeli olabilir. Bu yüzden özellikle çalışma ortamlarında ve riskli alanlarda havadaki ozon miktarının ölçümlenmesi gerekmektedir. Bu ölçümler yetkili test ve muayene kuruluşları tarafından yapılmaktadır. Ölçümler sırasında yürürlükte olan yasal düzenlemeler ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar dikkate alınır.

Ülkemizde kapalı çalışma alanlarında zehirlenme olaylarına çok sık rastlanmaktadır. Bir kısmı ölümle sonuçlanan bu tür olayların yaşanmaması için, gerekli ölçüm ve testlerin zamanında yapılması ve zamanında gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Özellikle gazlar uçucu özellikte olduğundan örnek alma ve analiz çalışmaları, standartlara uygun ekipman ve yöntemlerle yapılmalıdır.