Kükürtdioksit veya kısaca SO2, kükürt ve oksijen elementlerinin oluşturduğu, keskin kolulu, renksiz ve reaktif bir gazdır. Genel olarak kükürtdioksit, fueloil veya kömür gibi kükürt içeren yakıtlar yakıldığı zaman, sanayide metal eritme işlemleri sırasında veya başka endüstriyel süreçler sonucunda oluşmaktadır.

Kükürtdioksit hava kirliliği yaratan ve asit yağmurlarına neden olan zehirli gazlardan biridir. Bilhassa çocuklar ve nefes darlığı çeken insanlar kükürtdioksite karşı daha duyarlıdır. Kükürtdioksit, güçlükle ve hırıltılı şekilde solunum yapmaya, kesik kesik nefes alıp vermeye ve göğüs sıkışmasına neden olmaktadır. Eğer uzun süre kükürtdioksite maruz kalınacak olursa ileri seviyede solunum rahatsızlıklarına, akciğerlerin savunma sistemlerinin çalışmamasına ve kişide kalp rahatsızlığı varsa ilerlemesine neden olmaktadır.

Kükürtdioksditin kullanıldığı birçok alan bulunmaktadır. Genel olarak sülfürik asit üretiminde kullanılmaktadır. Ayrıca gıda sektöründe mikrop öldürücü olarak ve şarap ve kurutulmuş meyvelerde koruyucu madde olarak kullanılmaktadır. Keza kağıt üretiminde beyazlatıcı madde olarak, buzdolaplarında soğutucu gaz olarak ve laboratuvarlarda tuz çözücü madde olarak kullanılmaktadır.

Kükürtdioksite maruziyet en fazla solunum yolu ile olmaktadır. Ancak gözlere ve cilde temas etmesi ile vücuda girebilir. Giysilerine veya cildine kükürtdioksit bulaşan kişiler bu maddeyi doğrudan temas yoluyla başka insanlara da taşıyabilir. Havadaki kükürtdioksit seviyesi 20 ppm değerinin üzerine çıkmışsa, solunum sistemi tehlike altında demektir. Bu seviye 50-100 ppm arasında olursa maruziyet 30-60 dakika kadar kabul edilebilir. Ancak bu seviye daha yukarılara çıkarsa ve uzun süreli olursa, nefes alınmakta güçlük çekilir ve ölümlere yol açabilir.

Kükürtdioksit havadan daha ağır bir gazdır ve havalandırması yeterli olmayan yerlerde tabana çöker ve birikir. Çalışma ortamlarında bu çok tehlikeli bir durumdur. Başlıca belirtileri, sık hapşırma, nefes darlığı, boğaz ağrısı, boğulma hissi, göğüste sıkışma hissi, bulantı, kusma, karın ağrısı, gözlerde yanma ve cilt üzerinde kızarıklıklardır. Bu bakımdan çalışanların sağlığı için gerekli ölçüm ve testlerin yapılması gereklidir.

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasal düzenlemeler, çalışma ortamlarında, çalışanların bir takım kimyasal maddelere karşı maruziyetlerinin belirlenmesini gerektirmektedir. Bu amaçla işverenler tarafından faaliyet alanlarına bağlı olarak bir takım ölçüm, test ve analiz çalışmalarının yapılmasını gerekmektedir. Bu ölçümler yetkili test ve muayene kuruluşları tarafından yapılmaktadır. Ölçümler sırasında yürürlükte olan yasal düzenlemeler ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar dikkate alınır.

Kükürtdioksitin insan sağlığı açısından etkileri şu şekildedir:

• Yıllık 0,0037 ile 0.0092 ppm arası maruziyet: akciğer ve solunum yolları rahatszılıklarında artış
• Yıllık ortalama 0,007 ppm maruziyet: özellikle çocuklarda solunum yolları rahatsızlıklarında artış
• 24 saat 0,11 ile 0.19 ppm arası maruziyet: yaşlı kişilerde solunum yolları rahatsızlıklarında artış
• 24 saat 0.19 ppm maruziyet: büyüklerde solunum yolları rahatsızlıklarında artış, bazı durumlarda ölüm tehlikesi
• 24 saat 0.25 ppm maruziyet: ciddi boyulu hastalanmalarda ve ölüm olaylarında artış
• 10 dakika 0.50 ppm maruziyet: astım ve nefes darlığı olan hastalarda hareket halinde solunum direncinin artması
• 24 saat 5 ppm maruziyet: sağlıklı kişilerde solunum direncinin artması