IP kodu veya Ingress Portection kod, uluslararası standart olan EN 60529 standardında tanımlanmıştır. Bu standart, Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (CENELEC) tarafından hazırlanmıştır. Bir Avrupa standardı olan bu standart ülkemizde de Türk Standartları Enstitüsü tarafından şu başlıkla yayınlanmıştır:

• TS 3033 EN 60529 Mahfazalarla sağlanan koruma dereceleri (IP kodu) (elektrik donanımlarında)

IP kodu, çeşitli elektrikli veya elektronik cihazların ve ekipmanların nuhafazalrını, toz, kir, ıslaklık ve darbelere karşı koruma düzeylerini tanımlamak için kullanılmaktadır. Bu seviyeler yapılan testler ile belirlenmekte ve söz konusu cihazların ve ekipmanların üzerine tüketiticileri bilgilendirmek amacı ile konulmaktadır.

IP Kodları Nelerdir?

IP kodu iki rakamdan olumaktadır. Bunlardan birinci rakam cihazın katı nesnelere karşı koruma seviyesini, ikinci rakam ise sıvılara karşı koruma seviyesini ifade etmektedir. Rakam büyüdüğü oranda koruma seviyesi o kadar güçlü anlamına gelir.

Test ve muayene kuruluşları tarafından, zorlu ortamlarda çevreye karşı uygun şekilde korunmasını sağlamak amacı ile tasarlanmış dizüstü bilgisayarlar, tabletler, mobil telefonlar ve her çeşit elektrikli cihaz ve ekipmanların koruma yeterlilik testleri yapılmaktadır.

Bu testler sırasında dikkate alınan IP kodları şunlar olmaktadır:

• Katı cisimlere karşı koruma dereceleri (birinci rakam):
• 0 = Bir koruma yok
• 1 = 50 mm2’ye kadar koruma (elle dokunma)
• 2 = 12 mm2’ye kadar koruma (parmaklarla dokunma)
• 3 = 2,5 mm2’ye kadar koruma (bir alet, tel veya kablo ile dokunma)
• 4 = 1 mm2’ye kadar koruma (bir alet, tel veya kablo ile dokunma)
• 5 = Toza karşı sınırlı koruma (üzerinde toz birikimi olmamalı)
• 6 = Toza karşı tam korumalı
• Sıvılara karşı olan koruma dereceleri (ikinci rakam):
• 0 = Herhangi bir koruma yok
• 1 = Dikey olarak damlayan suya karşı koruma
• 2 = 15 derece dikey açı ile gelen suya karşı koruma
• 3 = 60 derece dikey açı ile gelen suya karşı koruma
• 4 = Her yönden gelen suya karşı koruma (sınırlı koruma)
• 5 = Her yönden gelen düşük basınçlı suya karşı koruma (sınırlı koruma)
• 6 = Yüksek basınçlı suya karşı koruma
• 7 = 15 cm ile 1 m arasındaki suya karşı 30 dakika koruma
• 8 = Su altında uzun süre kalmaya karşı koruma

Söz konusu IP kodları genelde iki rakamla ifade edilmesine rağmen, gerçekte üç rakamdan oluşmaktadır. Üçüncü rakam, elektrikli ve elektronik cihazların ve ekipmaların muhafazalarının, mekanik faktörlere karşı koruma seviyesini ifade etmektedir. Ancak bu üçüncü rakam IEC 60529 standardında yer almadığı için çok fazla kullanılmamaktadır.

Mekanik faktörlere karşı koruma seviyeleri şu şekildedir (üçüncü rakam):

• 0 = Bir koruma yok
• 1 = 0,225 jul kuvvetinde bir mekanik güce karşı koruma
• 2 = 0,375 jul kuvvetinde bir mekanik güce karşı koruma
• 3 = 0,5 jul kuvvetinde bir mekanik güce karşı koruma
• 4 = 2 jul kuvvetinde bir mekanik güce karşı koruma
• 5 = 6 jul kuvvetinde bir mekanik güce karşı koruma
• 6 = 20 jul kuvvetinde bir mekanik güce karşı koruma

IP kodları, elektrikli ve elektronik cihazların ve ekipmanların muhafazaları tarafından sağlanan koruma seviyelerini sınıflandırmak için tasarlanmıştır. Muhafazası içinde bulunan bu ekipmanların, istenmeyen durumlarla karşılaşılması halinde ne kadar koruma sağladığı, bu kodlama ile tüketicilere açıklanmış olmaktadır. IP kodunda yer alan rakamlar, muhafazanın koruma yeteneğini ifade etmektedir

Örneğin, bir ekipmanın muhafazası üzerinde, IP53 kodu bulunuyorsa bu şu anlama gelmektedir: Bu ürün,

• Üzerinde toz birikmesine karşı sınırlı bir koruma sağlamaktadır.
• Üzerine 60 derece dikey açı ile gelen suya karşı koruma yeteneğine sahiptir.

Bir başka örnek, mobil telefonlar üzerinde görülen örneğin IP67 kodu. Bu koda göre söz konusu mobil telefon, içine toz geçirmeye tam olarak dayanabilir (6) ve en fazla 1 metre derinlikte 30 dakika kalmaya dayanabilir (7) demektir. Yani suya karşı tam bir geçirmezlik sağlamıyor demektir.

Kısaca IP kodu, söz konusu ürünler için bir taraftan tüketici güvenliğini sağlarken, bir taraftan da bu ürünlerin performansını ve sağlamlığını ifade etmiş olmaktadır.