Lak Kaplamasının Sterilize Sıcaklığında Eritgenlere Direnci
Konserve üretiminde genelde koyu renkli ve asidik gıdalar kalayla etkileşime girmekte ve konservede renk kararmalarına, korozyona ve bozulmalara neden olmaktadır. Bu durumun önüne geçmek amacı ile teneke kutular sıvama veya püskürtme yöntemleri uygulanarak laklanmaktadır.
Laklar esas olarak, doğal veya sentetik reçine esaslı olan organik kaplama maddeleridir. Lakların iki önemli fonksiyonu vardır: tenekeyi korozyondan korumak ve gıda maddelsine metal bulaşmasını önlemek. Bu şekilde laklama ile gıda maddesinin renk ve tadının bozulması önlenmiş olmaktadır.
Laklar genelde kalaylı teneke üzerine 3–6 gr/m2 olacak şekilde uygulanmaktadır. Bu işlem sadece kalaylı tenekelere değil alüminyum kutulara da yapılmaktadır.
En fazla kullanılan lak çeşidi oleoresinli laklardır. Doğal reçineler ve keten tohumu yağından oluşmaktadır. Sebze, meyve, et ve balık konservelerinde tercih edilmektedir. C lakı, kükürde dayanıklı laktır. Yağlı yapay laklara yüzde 15 oranında çinko oksit karıştırılarak üretilmektedir. Protein oranı yüksek hayvansal gıda konservelerinde tercih edilmektedir. Vinil laklar, esnek ve iyi yapışan laklardır ve sıvama kutu yapımında tercih edilmektedir. Biralar için uygundur. Epoksi fenolik laklar, esnek ve preslemeye dayanıklıdır. Süt ve yumurta ürünleri konservelerinde ve gazlı içeceklerde kapakların laklanmasında tercih edilmektedir.
Gelişmiş laboratuvarlarda ambalaj analizleri kapsamında, konserve kutularında lak kaplamasının sterilize sıcaklığında eritgenlere karşı direnci de test edilmektedir. Lak kaplamanın, sterilizasyon sırasında yüksek sıcaklıkta eritgenlere karşı ve gıda maddelerinde bulunan aside karşı dayanıklı olması gerekmektedir. Bu testler sırasında laklı konserve kutusuna, gıdalarda bulunan asetik asit, tartarik asit veya sitrik asit gibi organik asitlerin yüzde 5’lik çözeltisi konur ve kutu sterilize edilir. Arkasından kutu boşaltılarak lakın durumu incelenir. Renk değişimi veya soyulma gibi olumsuzluklar gözlenmemelidir.