Konserve işletmelerinde, üretimin belli aşamalarında sık aralıklarla ve her sterilizasyon sonrasında konserve kutularından örnek alınarak fiziksel kontrolleri yapılmaktadır. Bu kontroller sırasında konserve kutusunun genel görünüşü, kutunun brüt ağırlığı, darası ve net ağırlığı, süzme ağırlığı, doldurma oranı ve tepe boşluğu yanı sıra vakum miktarı da tespit edilmektedir.

Hermetik olarak kapatılan konserve kutularında, kutunun tepe boşluğundaki iç basınç ile dış atmosfer basıncı arasındaki fark, vakum ölçümü yapılarak tespit edilmektedir. Basit bir anlatım ile vakum, konserve kutusunda bulunan havanın yani oksijenin azlığı demektir. Teneke veya cam konserve kutularında, kutunun iç basıncı hava basıncından düşük olduğu takdirde vakum oluşmaktadır. Kutudaki iç basınç ile dış atmosfer basıncı arasındaki fark arttıkça, vakum değeri de artmaktadır.

Vakumun, fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak birçok etkileri bulunmaktadır. Örneğin vakum, konserve kutusunda aerobik mikroorganizmaların gelişmesini ve çoğalmasını önlemektedir. Gıda maddesinin uygun yöntemle sterilize edildiğini kanıtlamaktadır. Vakum aynı zamanda sterilizasyon sırasında kenetlerin yüksek iç basınç yüzünden zorlanmasını önlemektedir. Keza gıda maddelerindeki oksidatif bozulma ve acılaşmalar vakum tarafından önlenmiş olmaktadır. Konserve ürünlerde renk bozulmalarının ve vitamin kayıplarının önüne geçmektedir. Vakumun bir etkisi de, kutudaki korozif gıda maddelerinde, korozyon sonucu oluşan hiderojen gazının tepe boşluğunda toplanmasını ve bombajı önlemektir. Ayrıca kavanoz kapağının sıkı tutunması da vakum sayesindedir.

Konserve kutularda vakum miktarı, içindeki gıdanın doldurma sıcaklığına, genleşme özelliğine, tepe boşluğu miktarına, ısıl işlem sıcaklığına ve kutunun boyutlarına göre değişmektedir.

Gelişmiş laboratuvarlarda ambalaj analizleri kapsamında, teneke ve cam konserve kutularında vakum miktarı tayinine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar sırasında, ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar ve test yöntemleri esas alınmaktadır.