Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP) - Homo Yesso Toksin (hYTX)
Denizlerde yaşayan çift kabuklu yumuşakçalar, balıklara ve diğer deniz canlılarına göre farklı risk unsurları taşımaktadır. Suyu süzerek beslenen bu canlılar, bu sırada suyun içinde bulunan biyotoksinleri, kimyasal zararlıları ve patojen mikroorganizmaları da bünyelerine almakta ve biriktirmektedir. Midye, istiridye ve deniz tarağı türünden bu canlıları tüketen insanlar, bu yüzden sağlık riskleri taşımaktadır. Genelde mikrobiyolojik bulaşmaların etkileri insan vücudunda hemen ortaya çıkarken, kimyasal zararlı maddelerin etkileri uzun süreçte kendini göstermektedir. Bu yüzden çift kabuklu yumuşakça üretimi, bir takım yasal düzenlemelerle kontrol altında tutulmakta, üretim alanları denetlenmekte ve gerektiğinde mikrobiyolojik arındırma işlemleri yapılmaktadır.
Avrupa Birliği direktiflerinde mikrobiyolojik, toksik alg ve su kalitesi analizleri yanı sıra biyotoksin analizleri de önemli bir yer tutumaktadır. Biyotoksin analizleri kapsamında PSP, ASP, DSP, yesso toksin, azaspir asitler ve benzeri analizler gerçekleştirilmektedir. Uygulamada biyotoksin ve fitoplankton analizlerinin haftalık olarak planlanması öngörülmektedir.
Kabuklu deniz hayvanlarında karşılaşılan Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP) toksinlerin içeriğinde, prorocentrum türünden algler tarafından üretilen yessotoksin bulunmaktadır.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2014 yılında, Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmış ve hayvanların bütün vücutlarında veya yenilebilen kısımlarında bulunan yesso toksinler için, daha önce 1 mg/kg olan üst sınır, yesso toksinin eşdeğeri olarak 3,75 mg/kg’a yükseltilmiştir.
Gelişmiş laboratuvarlarda biyotoksin analizleri çerçevesinde, Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP) zehirlenme analizleri arasında homo yesso toksin (hYTX) tayinine yönelik analizler de yapılmaktadır. Bu analizler sırasında, ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar ve test yöntemleri esas alınmaktadır. Bu konuda dikkate alınan standart şudur:
- TS EN 16204 Gıda maddeleri - LC-MS/MS ile kabuklu deniz ürünleri ve kabuklu deniz ürünleri lipofilik alg toksinlerinin belirlenmesi (okadaik asit grubu toksinler, yessotoxins, azaspiracids, pectonotoksinler)