Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP) - Okadaik Asit
Kabuklu deniz hayvanlarında karşılaşılan Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP) toksinlerin içeriğinde, okadaik asit grup toksinleri, dinophysis türleri tarafından üretilen pektenotoksin ve prorocentrum türleri tarafından üretilen yessotoksin bulunmaktadır. Okadaik asit grubu toksinleri ise, dinophysis toksinleri DTX1, DTX2, DTX4 ve akil türevleri DTX3 oluşturmaktadır.
Bununla birlikte, son yıllarda başka yeni toksik türleri de bulunmaktadır. Toksik oldukları kanıtlanmış türlerin yüzde 75’i dinophyceae sınıfına girmektedir. Toksik üremeye sahip olma açısından dört tür bulunmaktadır. Bu türlerden biri de sinophysis’tir.
Yapılan sınıflandırmalara göre, Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP), diare edici, yani ishale neden olan kabuklu deniz hayvanları zehirleri olarak tanımlanmaktadır. Bu zehirlenmeye neden olan toksinler, okadaik asit ve dinophysis toksinleri, pektenotoksin ve yessotoksinlerdir. Bu toksinler insanlarda ishal, bulantı, kusma, karın ağrısı ve kronik kasılmalara neden olmaktadır.
2011 yılında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği’ni çıkarmıştır. Bu yönetmelikte, kabuklu deniz hayvanlarının vücutlarında veya yenilebilen kısımlarında ölçülen deniz biyotoksinlerinin toplam sınır değerleri açıklanmıştır. Buna göre okadaik asit, dinophysis ve pecteno toksinleri toplamı, okadaik asit eşdeğeri olarak 160 µg/kg sınır değerini aşmamak zorundadır.
Yetkili laboratuvarlarda biyotoksin analizleri kapsamında yapılan analizler arasında, kısaca LC-MS/MS adı verilen sıvı kromatografisi - kütle - kütle spektrometresi yöntemi ile Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP) zehirlenme analizleri arasında yer alan okadaik asit analizleri de yapılmaktadır. Bu analizlerde, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar ve test yöntemleri esas alınmaktadır. Bu konuda dikkate alınan standart şudur:
- TS EN 16204 Gıda maddeleri - LC-MS/MS ile kabuklu deniz ürünleri ve kabuklu deniz ürünleri lipofilik alg toksinlerinin belirlenmesi (okadaik asit grubu toksinler, yessotoxins, azaspiracids, pectonotoksinler)