Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP) - Yesso Toksin (YTX)
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2014 yılında, Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmıştır. Yapılan değişiklikler arasında, canlı çift kabuklu deniz hayvanlarında bulunmasına izin verilen yessotoksin miktarı da bulunmaktadır. Hayvanların bütün vücutlarında veya yenilebilen kısımlarında toplam hesaplanan deniz biyotoksinlerinin miktarını düzenleyen maddede, yesso toksinler için, daha önce 1 mg/kg olan üst sınır, yesso toksinin eşdeğeri olarak 3,75 mg/kg’a yükseltilmiştir.
Yönetmelikde sözü edilen çift çenetli yumuşakçalar, sudaki besinleri (genel olarak fitoplanktonları) filtre ederek beslenen, midye, istiridye, deniz tarağı ve benzeri çift kabuklu deniz hayvanlarıdır. Bu hayvanlar beslenmeleri sırasında su içinde bulunan biyotoksinleri, kimyasal maddeleri ve patojen mikroorganizmaları da bünyelerine almakta ve biriktirmektedir. Bu hayvanlara bulaşan Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP) toksinler, insanlarda ölümcül olmayan ancak ishale neden olan kabuklu deniz hayvanları zehirleri olarak bilinmektedir. Bu zehirlenmeye neden olan toksinlerin içeriğinde prorocentrum alg türleri tarafından üretilen yessotoksin de bulunmaktadır.
Avrupa Birliği tarafından yayınlanan 853/2004/EC sayılı hayvansal kökenli gıdaların hijyenine yönelik direktif, insanları özellikle beyin hastalıklarından korumaya yönelik kurallar içermektedir. Yukarıda sözü edilen yönetmelik de bu direktifi esas almaktadır. Yönetmeliğin onbirinci bölümü canlı çift kabuklu yumuşakçalar için özel gereklilikleri düzenlemektedir.
Gelişmiş laboratuvarlarda biyotoksin analizleri çerçevesinde, Diarrhetic Shellfish Poison Grubu (DSP) zehirlenme analizleri arasında yesso toksin (YTX) tayinine yönelik analizler de yapılmaktadır. Bu analizler sırasında, ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar ve test yöntemleri esas alınmaktadır. Bu konuda dikkate alınan standart şudur:
- TS EN 16204 Gıda maddeleri - LC-MS/MS ile kabuklu deniz ürünleri ve kabuklu deniz ürünleri lipofilik alg toksinlerinin belirlenmesi (okadaik asit grubu toksinler, yessotoxins, azaspiracids, pectonotoksinler)