Toluen yöntemi ile nem miktarı tespit edilirken, esas olarak su ile karışmayan organik bir çözücü madde kullanılmaktadır. Su damıtılarak alınmakta ve dereceli bir bölümde toplanmaktadır. Toplanan su miktarı ölçülerek nem miktarı ortaya çıkarılmaktadır.

Toluen yöntemi, yüzde bir oranından daha fazla nem içeren kurutulmuş gıda maddelerinde nem içeriğini belirlemek amacı ile kullanılmaktadır. Daha ziyade süttozu ve taneli ürünlerde rutubet tespiti için oldukça kullanışlı bir yöntem olan toluen yöntemi, baharatların içindeki nem miktarını belirlemek için de oldukça yaygın kullanılan bir yöntemdir.

Gıda ürünlerinde nem miktarı, genel olarak etüvde kurutma yöntemi ile gerçekleştirilmektedir. Belli bir sıcaklık altında fırınlanan gıda maddeleri içindeki su uçurulmuş olmakta ve ağırlık kaybı belirlenerek nem miktarı hesaplanmaktadır. Nem uçtuktan sonra geriye kalan kısım kuru madde ağırlığıdır. Ancak toluen yönteminde su ile karışmayan ve yoğunluğu suya göre daha az olan toluen ya da ksilen maddesi kullanılır ve bu çözelti içinde gıda maddesi damıtılır.

Analiz sırasında önce 40 gram gıda maddesi damıtma kabına konulur, üzerine 75 ml toluen ilave edilir ve iyice karıştırılır. Arkasından alttan ısıtılmaya başlanır. Ara sıra, kaba az miktarda toluen dökülür ve kabın çeperlerinde yoğunlaşan nemin skalalı kısma düşmesi sağlanır. Damıtma işlemi dereceli kısımda su miktarı sabit kalıncaya kadar sürdürülür. Daha sonra hesaplamalarla gıdadaki nem miktarı tespit edilir.

Gıdalarda rutubet (nem) tayini analizleri, yetkili laboratuvarlarda fiziksel analizler kapsamında yapılmaktadır. Bu testler sırasında, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uyulmaktadır. Aynı zamanda bütün dünyada genel kabul gören test yöntemlerine ve test kriterlerine uyulmakta ve bu şekilde tarafsız ve güvenilir sonuçlar elde edilmektedir. Baharatlarda rutubet tayini (toluen metodu) analizleri de şu standarda uygun şekilde gerçekleştirilmektedir:

• TS 2134 Baharat - Rutubet miktarı tayini