Benzoik Asit Tayini (Spektrofotometrik)
Benzoik asit, benzoin reçinesinden elde edilmektedir ve gıda üretiminde kullanılan çok güvenli katkı maddelerinden biridir. Benzoik asit kristal yapıdadır ve renksiz, katı ve toz halindedir. Etanol içinde tamamen, benzen ve aseton içinde kısmen çözünür. Daha önce keşfedilmiş olmasına rağmen, 1870’li yıllarda mayalanma ve küflenmeye karşı etkili olduğu anlaşılınca, gıda sektöründe yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Benzoik asit, bazı süt ürünlerinde, mantar, karanfil ve tarçında doğal olarak bulunmaktadır. Yapay olarak da genelde toluen ve oksijenin reaksiyonu ile elde edilmektedir. Gıdalarda kullanım şekli koruyucu katkı maddesi şeklindedir. Gıdalarda yüzde 0,05 oranında kullanılan benzoik asit, zehirsiz ve tatsız bir maddedir, vücuttan idrar yoluyla atılmaktadır.
Benzoik asitin çok çeşitli kullanım alanları bulunmaktadır. Gıda sektörü yanında kozmetik sektöründe, kimyevi ve tıbbi malzemelerin üretiminde, otomotiv sektöründe ve tekstil alanında da yaygın olarak kullanılmaktadır. Koruyucu etkileri yüzünden mantar tedavisinde kullanılan kremlerin ve merhemlerin içeriğinde de bulunmaktadır.
Gıda sektöründe en fazla reçel, marmelat, gazlı içecekler ve meyve suyu gibi şekerli gıdaların içine ilave edilmektedir. Çok nadiren ketçap, turşu, salamura ve konserve ürünlerin içine de katılmaktadır.
Gıda sektöründe özellikle reçellere katılan benzoik asit miktarının tespiti önemli olmaktadır. Bu çalışmalarda genelde spektrofotometrik yöntem kullanılmaktadır. Spektrofotometrik yöntemler temel ölçüm yöntemlerinden biridir. Bu yöntemde, fotometre denilen bir araç kullanılmakta ve çözelti içindeki madde miktarı, çözeltiden geçen veya çözelti tarafından tutulan ışık miktarından yararlanarak tespit edilmektedir.
Gıda üterici firmaları, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği, Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği ve Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği gibi yasal düzenlemelere uygun hareket etmek zorundadırlar.
Laboratuvarlarda, kimyasal testler kapsamında spektrofotometrik yöntem ile benzoik asit miktarı tayini de yapılmaktadır. Çalışmalar sırasında yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından hazırlanan standartlara uyulmaktadır.