Diyet Lifi Tayini
Karbonhidratlar, gıda ürünlerinde yaygın olarak bulunan organik moleküllerdir. Karbonatların bir bölümünü diyet lifi ya da ham lifler oluşturmaktadır.
Diyet lifi, selüloz, hemiselüloz ve lignin maddeleri bitki hücre duvarını oluşturan diğer bileşiklerden ayırmak amacı ile kullanılan bir ifadedir. Bitkisel gıda ürünlerinin yumuşak veya sert oluşu, sindirimlerinin kolay olması ve enerji değerleri hep lif miktarına bağılıdır.
İnsan vücudunda ham lifi oluşturan bileşikleri parçalayan enzimler yoktur. Bu yüzden sindirim sisteminde enzimatik olarak yakılmazlar ve insanlar için bir enerji değeri teşkil etmezler. Ancak tokluk duygusu verirler. Bunun yanı sıra posa oluşturucu, su tutucu, bağırsak hareketlerini düzenleyici ve arttırıcı etkileri bulunmaktadır. Ayrıca bağırsak kanserini ve kabızlığı önleme özelliklerine sahiptir. Bu açılardan sağlıklı beslenme konusunda ham lifin değeri çok fazladır.
Bunun yanında hayvan yemlerinde ham lif, besin değerinin ölçüsüdür. Ham lif kolay sindirilemediği için ham lif bakımından zengin yemlerin besin değeri düşük olmaktadır.
Gıdalarda beslenme değeri ve gıda kalitesinin ve olası hilelerin tespit edilmesi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi açısından, ayrıca yasal düzenlemelerin gereği olarak ham lif tayini yapılmaktadır.
Bitkisel gıda maddelerinde kimyasal analizler yapılırken, organik maddelerden ham protein, ham yağ ve azotsuz özüt maddeleri çıkarıldıktan sonra geriye kalan organik bileşenlerin toplamı ham lif değerini vermektedir. Ham lif esas olarak selüloz, hemiselüloz ve zor sindirilebilen lignin gibi bitkisel yapıdaki karbonhidratlarından oluşmaktadır.
Gıda lifleri özellikle düşük yağ içeriği olan ürünlerde, ısıl işlem uygulanan et ürünlerinde, su tutma kapasitesini yükseltmek, doku gelişimine katkıda bulunmak ve pişirme kayıplarını düşürmek gibi özlelikleri ile kullanım alanı bulmaktadır.
Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal testler kapsamında diyet lifi tayini çalışmaları da yapılmaktadır. Bu çalışmalarda yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından çıkarılan standartlara uyulmaktadır.