Aldehitler, yapılarında karbonil grubu olan organik bileşiklerin genel ismidir. Genel olarak yüksek sıcaklıklarda alkollerin dehidrojenasyonu ile elde edilmektedir. Aldehit ismi buradan gelmektedir. Formaldehit ise antiseptik özelliği olan bir aldehit çeşididir. Bilhassa proteinli gıdalarda, örneğin sütün asitlik derecesini süşürmek ya da proteinlerin parçalanmasını engelleyerek pıhtılaşmasını önlemek için kullanılmaktadır. Formaldehit, sütte keskin bir koku meydana getirmektedir. Gıda ürünlerinin üretiminde, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayınlanan Türk Gıda Kodeksi’nde açıklanan oranlarda kullanılmasına izin verilmektedir. Gıda ürünlerde kullanılan formaildehit miktarının tespit edilmesi için çeşitli analizler gerçekleştirilmektedir.

Organik bir kimyasal bileşik olan formaldehit, aldehitlerin en basit üyesidir ve oldukça zehirli bir kimyasal maddedir. Formaldehit, genel olarak yüzde 37’lik sulu çözeltisi halinde depo edilmekte ve bu çözeltiye formalin denmektedir. Piyasada birçok ürünün içinde, son kullanım tarihini uzatmak amacı ile kullanılmaktadır.

Formaldehit kimya sektöründe çok yaygın bir kullanım alanına sahiptir. Sulu çözeltisinde (formalin) bir miktar metil alkol bulunmaktadır. Gerek gaz hali gerekse sıvı çözeltisi hoşa gitmeyen bir kokuya sahiptir. Tıbbi laboratuvarlarda sterilize edici ve koruyucu madde olarak kullanılmaktadır. Gıda veya gıda dışı çok sayıda üründe yaygın olarak kullanılan formaldehitler, reaktif bir kimyasal maddedir ve çeşitli hücrelerle anlık reaksiyonlara girebilmektedir. Bu yüzden insan sağlığı bakımından zararlıdır.

Formaldehit, uluslararası kuruluşlar tarafından kansere sebep olan maddeler arasında gösterilmektedir. Gıda ile temas eden ambalaj malzemelerinden gıdaya geçen en yüksek formaldehit miktarı 15 mg/kg olarak sınırlandırılmıştır. Ülkemizde ve Avupa Birliği ülkelerinde de bu sınır değer geçerlidir. Kağıt ve karton malzemeler, bilhassa fast food restoranlarda sıcak içecek ve yiyeceklerin ambalajlarında, sallama çay poşetlerinde ve kuru gıdaların ambalajlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

 

Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal testler kapsamında formaldehit aranması çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalarda yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uyulmaktadır.