Gossipol, pamuk bitkisinin tohum, yaprak, dal ve köklerinde yer alan kimyasal bir bileşiktir. Kimyasal tanımı ile polifenolik bir pigmenttir. Gossipol, zehirli bir bileşiktir ve kalp, solunum, üreme sistemleri ve karaciğerde rahatsızlıklara yol açmaktadır. Daha çok serbest gossipol zehirleyici özelliktedir. Bağlı formda olan toksik değildir. Pamuk tohumu ısıl işleme tabi tutularak gossipol bağlı forma geçirilmektedir. Bu şekilde serbest gossipol düzeyi yüzde 0.04 altına düşürülmektedir.

Gossipol tavuklarda yem tüketimini ve yumurta verimini düşürmekte ve yumurta sarısında renk bozukluklarına neden olmaktadır. Yumurta akı ise pembeleşmektedir. Önlem olarak, pamuk tohumu ısıl işleme tabi tutulurken yüksek ısıdan kaçınılmakta ve gossipolü bağlamak amacı ile yeme demir sülfat ilave edilmektedir. Yemlere demir sülfat benzeri metal tuzlarının karıştırılması, gossipolün kötü etkilerini ortadan kaldırmakta ve gossipol toksisitesini önemli ölçüde önlemektedir.

Kısaca gossipol, pamuk tohumunda bulunan aromatik aldehitlerden olan, alkolde ve yağda çözünen ve değişik türevleri bulunan bir bileşiktir. Uzun süreli ve düşük dozda alınması durumunda erkeklerde sperm kalitesini düşürmekte ve kansere neden olmaktadır.

Pamuk tohumu küspesi, içeriğindeki gossipol yüzünden kanatlı hayvanlarda kısıtlı kullanılır. Gossipol yumurta sarısında demir ile birleşir ve zeytin yeşili renk alır. Gossipol bileşiğini etkisiz kılmak için demir sülfat eriyiği kullanılır.

Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal testler kapsamında hayvan yemlerinde gossipol tayini çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar sırasında genel olarak gaz kromatografisi (GC) yöntemi, en çok başvurulan bir yöntemdir. Bu yöntem, gazların ve uçucu maddelerin analizleri ve ayrılmasında oldukça etkilidir. Gaz kromatografisi yöntemi, bir karışımda gaz şeklinde bulunan veya kolayca buharlaşabilen bileşenleri başarı ile ayırmaktadır. Bu çalışmalarda başvurulan standart şudur:

• TS 5889 Hayvan yemleri - Serbest ve toplam gossipol tayini