Sanayi veya evsel atıksuların kirlilik derecesini tespit etmek için başvurulan en önemli kriterlerden biri kimyasal oksijen ihtiyacıdeğerdir. Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), özellikle sanayi atıksularında yer alan yükseltgenebilir maddelerin kimyasal yöntemlerle oksitlenmeleri için gereken oksijen miktarını ifade etmektedir. Biyolojik oksijen ihtiyacı (BOİ), organik maddenin biyokimyasal tepkimelerle oksitlenmesi esasına dayanırken, kimyasal oksijen ihtiyacı bu maddelerin redoks tepkimelerle oksitlenmesi esasına dayanmaktadır. Yani bir atomdan veya molekülden diğerine bir veya birkaç elektron geçmektedir. Bu tepkime sırasında oksidasyon ortamında, karbonlu organik maddeler karbondioksit ve suya, azotlu organik maddeler ise amonyağa dönüşmektedir. Ortada bir elektron transferi yoksa kimyasal oksijen ihtiyacından söz edilemez. Kimyasal oksijen ihtiyacı tayininin biyolojik oksijen ihtiyacı tayinine göre en önemli üstünlüğü, reaksiyonların çok kısa sürede sonuçlanmasıdır. Biyolojik oksijen ihtiyacı tayini 5 gün sürerken, kimyasal oksijen ihtiyacı tayini 3 saat içinde tamamlanmaktadır.

Atıksularda kimyasal oksijen ihtiyacı tayini, biyolojik oksijen ihtiyacı tayininden farklı olarak, biyolojik yollarla ayrışmayan bir takım maddeleri de içermektedir. Bu yüzden kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) değeri her zaman biyolojik oksijen ihtiyacı (BOİ) değerinden büyük çıkmaktadır.

Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ), sanayi atıksuları yanında nehirlerdeki kirlenmelerinin araştırılması çalışmalarında da önemli bir göstergedir. Eğer sularda zehirli maddeler bulunmuyorsa, sadece kolayca ayrışabilen organik maddeler bulunuyorsa, elde edilen KOİ değeri, yaklaşık olarak BOİ değerine eşit olmaktadır.

Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) analizleri, biyolojik yaşam için zehirli maddeler içeren evsel ve sanayi artıksularının organik madde konsantrasyonunun ölçülmesi için çok sık kullanılan bir yöntemdir.

Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal analizler arasında kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) tayini çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalarda dikkate alınan standart şudur:

 

• TS 2789 Su kalitesi - Kimyasal oksijen ihtiyacı tayini