Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2012 yılında Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği (Tebliğ no: 2012/58) yayınlanmıştır. Bu tebliğ, balın uygun tekniklerle ve hijyenik koşulalrda üretilmesini, hazırlanmasını, işlenmesini, muhafaza edilmesini, nakledilmesini ve piyasaya sunulmasını düzenleyen esasları içermektedir ve bal arısı tarafından üretilen çiçek balı, salgı balı ve bunların karışımlarını kapsamaktadır.

Türk Gıda Kodeksi’ne göre bal, bal arılarının çiçek nektarlarını ve bitkilerin ve bitkiler üzerinde yaşayan canlıların salgılarını topladıktan sonra, kendinden de bir takım maddeler katarak, bal peteklerine depoladıkları maddedir. Çiçeklerin özellikle de çiçek toz keseleri çevresindeki nektar bezlerinin salgıladıkları şekerli sıvıya nektar denmektedir. Aynı zamanda bitkilerin yapraklarından ve yaprak saplarından salgılanan şekerli sıvıda nektardır.

Balın kimyasal bileşimi farklı etkenlere bağlı olarak değişmektedir. Bu faktörlerin başında nektar ve salgının doğal bileşimi gelmektedir. Ayrıca iklim koşulları ve arının bal yapma yeteneği de balın kimyasal bileşiminde etkilidir. Bal, fruktozu çok olan, koyu ve şeker sulu çözeltidir ve içinde az miktarda sakkaroz, azotlu maddeler, enzimler, uçucu yağlar, organik asitler, mumlar ve polen taneleri bulunmaktadır. Balın kimyasal bileşiminde toplam karbonhidrat oranı, nektar balında yüzde 80, salgı balında ise yüzde 72 civarındadır.

Polen, yani çiçek tozu çiçeğin erkek organlarında meydana gelir. Arıların başlıca besin kaynağı polenlerdir ve bileşimi oldukça zengindir. Bol miktarda protein, yağ, karbonhidrat (şeker, nişasta), mineraller, vitaminler, enzimler ve pigmentler içermektedir. Son yıllarda polene arıların beslenmesinde daha fazla önem verilmektedir. Balın yerel orijininin tayini için kalitatif polen analizi, botaniksel orijininin tayini için de kantitatif polen analizi yapılmaktadır.

Laboratuvarlarda, balda polen sayısı tayini çalışmaları yapılmaktadır. Bu analiz çalışmalarında ülkemizde ve yabancı ülkelerde kabul gören analiz yöntemlerine uyulmaktadır. Balda polen sayısının tayininde başvurulan standart şudur:

 

• TS 3036 Bal