Toplam Uçucu Bazik Azot Tayini (TVB-N)
2012 yılında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, Balıkçılık Ürünlerine Ait Duyusal Özellikler ve Toplam Uçucu Bazik Azot Limitleri Tebliği (Tebliğ no: 2012/73) çıkarılmıştır. Bu tebliğ, balıkçılık ürünlerine ait duyusal özellikleri ve toplam uçucu bazik azot limitlerini açıklamaktadır.
Tebliğ esaslarına göre, işlenmemiş balıkçılık ürünlerinin duyusal muayeneleri sırasında taze oldukları konusunda şüphe duyulursa (Ek 1 Balıkçılık ürünlerine ait tazelik kriterleri), ya da kimyasal kontrolleri sonucunda TVB-N limitlerinin aşıldığı tespit edilirse (Ek 2 Balıkçılık ürünlerinde kabul edilebilir toplam uçucu bazik azot, TVB-N limitleri), bu ürünlerin tüketim açısından uygun olmadığına karar verilmektedir.
TVB-N limitlerinin kontrolü için, tebliğ ekinde yer alan ve perklorik asit ile deproteinize edilmiş ekstraktın distilasyonunu içeren yöntem kullanılmaktadır (Ek 3 Balıkçılık ürünlerinde toplam uçucu bazik azot (TVB-N) konsantrasyonunun tespiti).
Sözü edilen tebliğde, toplam uçucu bazik azot, TVB-N limitlerinin kontrolü için uygulanabilir rutin yöntemler yer almaktadır.
Balıklarda en önemli bozulma nedeni, bakteri faaliyetleridir. Genel olarak balıkların solungaçlarında, mide ve bağırsak sistemlerinde ve yüzeylerinde milyonlarca mikroorganizma bulunmaktadır. Balıklar avlandıktan hemen sonra bu bakteriler kan damarları ile balık etine ulaşmakta ve koku oluşturmaya başlamaktadır. Soğuk sularda yaşayan balıklarda bozulmaya neden olan bakteriler genelde gram negatif bakterilerdir. Sıcak sularda yaşayan balıklarda da gram pozitif bakterilerin sayısı yüksektir.
TVB-N, toplam uçucu bazik azot, balıkların depolanması sırasında bozulma ile birlikte dokularda birikmeye başlayan uçucu bazik azot miktarını vermektedir. TVB-N değeri, depolanan veya uzun süre saklanan dondurulmuş, kurutulmuş veya tuzlanmış su ürünlerinde, bozulmanın başlayıp başlamadığını tespit etmeye yaramaktadır.
Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal gıda analizleri kapsamında, balıkçılık ürünlerinde toplam uçucu bazik azot tayini (TVB-N) çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalarda yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uyulmaktadır.