Trihalometanlar Tayini
Suda bulunan organik maddeler, suyun kalitesini etkileyen çok önemli unsurlardan biridir. Yüzey sularında ve yeraltı su kaynaklarında doğal olarak bulunan organik maddeler, çoğu zaman istenmeyen problemlere neden olmaktadır.
Trihalometanlar, dezenfeksiyon işlemleri sırasında klorun organik veya sentetik maddelerle birlikte oluşturduğu bileşikler. En çok tanınanı kloroformdur. Kloroformlar, düşük molekül ağırlıklı, halojen içeren hidrokarbonlardır. Şu dört bileşiğe toplu olarak triholometanlar adı verilmektedir: kloroform, diklorobromometan, dibromoklorometan ve bromoform. Bu bileşiklerin hepsinde de kanserojen şüphesi bulunmaktadır. İçme veya kullanma suları içinde eğer asılı partiküller bulunuyorsa, klorlama yapıldığı zaman bu maddeler daha fazla oluşmaktadır.
Dezenfektan maddelerin su arıtımında kullanılmaları, su ile bulaşan hastalıklara engel olmak ve su kaynaklarında, hastalık yapan organizmaları etkisiz hale getirmek içindir.
Doğal sularda, doğanın döngüsü içinde, doğal organik maddeler oluşmaktadır. İçme sularını dezenfekte etmek amacı ile klorlama işlemi yapıldığı zaman, klor sudaki doğal organik maddeler ile tepkimeye girmekte ve trihalometan ve haloasetik asit gibi kanserojen olduğu ve insan sağlığına zarar verdiği bilinen bir takım yan ürünler oluşturmaktadır. Bunların içinde trihalometanlar, en tehlikeli olan ve en fazla karşılaşılan bileşiklerdir.
İçme sularında bulunan trihalometanlar, birçok ülkede sağlık riskleri dikkate alınarak kontrol altına alınmıştır. Doğal sularda bulunan organik maddelerin yol açtığı bu problemin önlenmesi amacı ile bir takım yöntemler uygulanmaktadır. Koagülasyon yöntemi, aktif karbon adsorpsiyonu yöntemi, ozonlama yöntemi ya da membran filtrasyon yöntemi bunlar arasındadır.
Yetkili laboratuvarlar tarafından, su arıtma süreçlerini optimize etmek, su dağıtım sistemlerindeki trihalometan düzeyi yüksek alanları bulmak ve içme suyu örneklerinde trihalometanların düzeylerini tespit etmek amacı ile kimyasal gıda analizleri kapsamında, içme sularında trihalometan tayini çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalarda yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uyulmaktadır. Bu konuda esas alınan standart şudur:
- TS 266 Sular - İnsani tüketim amaçlı sular