Diyet uygulamalarında, alınan şeker ve kalori miktarını düşürmek isteyenler için yapay tatlandırıcılar veya şeker yerine geçen maddeler çok önemli bir yer tutmaktadır. Bugün yapay tatlandırıcılar ve şeker yerine geçen maddeler, diyet veya şekersiz olarak sunulan çok sayıda gıda maddesinde bulunmaktadır.

Yapay tatlandırıcılar veya şeker yerine kullanılan maddeler, günlük yaşamda kullanılan şekerin, yani sakkarozun yerini alan tatlandırıcılardır. Bu tatlandırıcılar çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Örneğin,

• Yapay tatlandırıcılar: asesulfam potasyum, aspartam, neotam, sakarin ve sukraloz
• Şeker alkolleri: eriterol, hidrojenize olmuş nişasta hidrolizatı, izomalt, laktitol, maltitol, mannitol, sorbitol ve ksilitol
• Yeni tatlandırıcılar: stevia özü, tagatoz ve trehaloz
• Doğal tatlandırıcılar: agave nektarı, esmer şeker, meyve suyu konsantresi, bal, akçaağaç şurubu ve melaz

Ancak bazı üretici firmalar, ürettikleri tatlandırıcı maddeler, işlenmiş veya rafine edilmiş olsa bile doğal olarak adlandırmaktadır. Oysa bazı yapay tatlandırıcılar, doğal olarak, örneğin şekerden sukralozun oluşması gibi elde edilmektedir. Ama bütün diyetlerde bu maddeler kilo vermek amaçlı kullanılsa da dikkatli olmak gerekmektedir.

Yapay tatlandırıcılar bitkiler veya şekerin kendisi gibi doğal maddelerden elde edilseler de aslında sentetik şekerlerdir. Üstelik normal şekerden kat kat fazla şeker içeren yoğun tatlandırıcılardır.

Bu yapay tatlandırıcılar vücuda kalori vermedikleri için, şeker kullanımına karşı çekici birer alternatiftir. Bu maddeler, işlenmiş gıda ürünlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Örneğin, unlu mamüller, toz içecek karışımları, alkolsüz içecekler, şekerlemeler, pudingler, reçeller, jöleler, süt ürünleri ve konserve gıdalarda çok fazla kullanılmaktadır.

Yetkili laboratuvarlar tarafından, kimyasal gıda analizleri kapsamında, asesulfam potasyum, aspartam, dulcin, sakkarin, siklomat, sukraloz ve sorbitol gibi yapay tatlandıcılar tayin etmeye yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalarda yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara da uyulmaktadır.