Aflatoksin M1 Tayini (HPLC ve LC-MS/MS)
Küf zehiri olarak bilinen mikotoksinler, insan ve hayvan sağlığı açısından zararlı olan bir zehir üretmektedir ve içlerinde en önemlileri aflatoksinlerdir. Aflatoksinlerin içinde en zehirli olanı da, kanser etkisi olanı ve gen yapısı üzerinde etkili olan aflatoksin B1’dir. Daha yakın bir zamana kadar dört türü bilinen (B1, B2, G1 ve G2) aflatoksinler üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda aflatoksin M1, aflatoksin D1, aflatoksin P1 ve aflatoksin Q1 gibi başka aflatoksin türleri de tespit edilmiştir. Bu aflatoksin türleri, aflatoksin B1’in hayvanların karaciğerlerinde metabolize olması ile ortaya çıkmaktadır. Yapılan çalışmalarda hayvanların sütü ile dışarı çıkan süt toksinlerine aflatoksin M1 ve aflatoksin M2 isimleri verilmiştir. Daha çok aflatoksin B1 içeren yemlerle beslenen ineklerden alınan sütlerde görülmektedir. Bir litre süt 0,05 mikrogramın üzerine aflatoksin M1 miktarı içeriyorsa, bu durum sarılığa yol açmakta ve karaciğerde ciddi tahribat yapmaktadır. Aflatoksinler kanserojen ve yüksek derecede zehirli bileşiklerdir.
Aflatoksinlerin en önemli kaynakları, uygun olmayan koşullarda hazırlanan veya saklanan yemler ya da küflenmiş yemlerdir. Hayvanlar bu yemler ile beslendikleri zaman mikotoksinler süte geçmektedir. Bu konuda önemli bir nokta, aflatoksin M1 bileşiğinin pastörize işlemlerine karşı dayanıklı olmasıdır. Bu nedenle sadece ham sütte değil işlenmiş süt rünlerinde de kontrol edilmelidir.
Aflatoksin M1 miktarının tespit edilmesinde farklı analiz yöntemleri kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden biri yüksek performanslı sıvı kromatografisi yöntemidir (HPLC). HPLC cihazı, analitik ayırma teknikleri amacı ile kullanılmaktadır. Analizlerde başvurulan bir başka yöntem de sıvı kromatografisi - kütle - kütle spektrometresi yöntemidir (LC-MS/MS). Bu yöntem de kimyasal analitik bir yöntemdir.
Gelişmiş laboratuvarlarda mikotoksin analizleri kapsamında duruma göre HPLC ve LC-MS/MS yöntemlerinden biri ile aflatoksin M1 miktarının tayinine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu analizler sırasında, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar esas alınmaktadır.