Terazi (Otomatik Olmayan Tartım Cihazları) Kalibrasyonu
Mekanik kalibrasyon çalışmaları, cihazların mekanik kısımlarının kalibrasyonunu içermektedir. Terazi kalibrasyonu veya basınç kalibrasyonu bu tür mekanik kalibrasyon çalışmalarına örnektir.
Terazi kalibrasyonu, otomatik olmayan tartım cihazları kalibrasyonu ya da her türlü ağırlık ölçüm cihazlarının kalibrasyonu, terazi kalibrasyonu kapsamında yapılmaktadır. Bu çalışmalarda ağırlıkları standartlara uygun ve doğruluk seviyeleri yüksek çelik kütleler kullanılmaktadır. Dünyanın her yerinde referans standart kütleler, ülkemizde 54 nolu prototip kütle, Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Ofisi (BIPM) bünyesinde bulunan 1 kg ağırlığında kütle referans alınarak üretilmektedir.
Terazi kalibrasyonu yapılırken, kalibrasyonu yapılacak terazi üzerine talep edilen ölçüm noktasına uygun referans kütle konulmakta ve bu referans kütle değeri ile terazinin o anda gösterdiği ölçüm değeri arasındaki fark dikkate alınmaktadır.
Ölçme ve test araçlarının ulusal standartlarla izlenebilirliğini sağlamak amacı ile EAL-G12 kodu ile bir referans yayınlanmıştır (EAL, Evaluation Assurance Level, Değerlendirme Garanti Düzeyi). Bu yayına göre izlenebilirlik, bir ölçüm cihazında okunan değerin bir veya daha fazla ulusal standart ile karşılaştırılması demektir. Bu işlemlerde kalibrasyon, metrolojik kalitesi daha yüksek standartta olan bir standart ile yapılmaktadır. EAL-G12 referansı, TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar standardının gereklerini karşılayabilmek için ölçüm yapan cihazların kalibrasyonu ve bakımı konusunda bir rehber niteliğindedir.
Kalibrasyon, analiz ve test hizmetleri veren laboratuvarlar, TS EN ISO/IEC 17025 standardı gereğince akredite olmaktadır. Gelişmiş laboratuvarlarda kalibrasyon çalışmaları kapsamında terazi ve otomatik olmayan tartım cihazlarının kalibrasyonu yapılmaktadır. Bu çalışmalar sırasında, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar ve test yöntemleri esas alınmaktadır. Bu konuda dikkate alınan standart şudur:
- TS 12962 Yetkili servisler - Tartı aletleri ve cihazları (terazi, baskül) için – Kurallar