Aşınma Dayanımı
Giysi üretiminde kullanılan kumaşların, başka bir malzemeye sürtünmesi sonucunda iplik ve liflerinin kumaş yüzeyi dışına çıkması ile kumaş yüzeyinde meydana gelen eskime ve aşınmaya karşı kumaşın direnme yeteneğine aşınma mukavemeti, aşınma dayanımı ya da aprasyon denmektedir. Bu durum özellikle dokuma kumaşlar için söz konusudur. Aşınma dayanımı, kopma mukavemeti ile birlikte tekstil ürünlerinin mukavemet gücünü belirleyen çok önemli özelliklerden biridir.
Kumaşların dokunma yöntemleri ve dokusunda kullanılan ipliklerin özellikleri aşınma mukavemetini etkilemektedir. Örneğin saten ve brokar gibi kumaşlar sürtünme yüzünden kolayca pürüzlenebilirler. Yumuşak tüylü kumaşlar ve havlı kumaşlar da kolayca aşınırlar. Tekstil ürünlerinin aşınma dayanımını ölçmek kolay bir iş değildir. Kumaşın elyaf ve iplik özelliği yanında kumaş üzerinde kalan kimyasal maddelerin miktarı da aşınmayı etkiyelen faktörler arasındadır.
Akredite olmuş laboratuvarlarda gerçekleştirilen fiziksel testler için, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uyulmaktadır. Bu kapsamda aşınma dayanımı testlerinde şu standartlar esas alınmaktadır:
- TS EN ISO 12947-1 Tekstil - Martindale metoduyla kumaşların aşınmaya karşı dayanımının tayini - Bölüm 1: Martindale aşındırma deney cihazı
- TS EN ISO 12947-2 Tekstil - Martindale metoduyla kumaşların aşınmaya karşı dayanımının tayini - Bölüm 2: Numune kopmasının tayini
- TS EN ISO 12947-3 Tekstil - Martindale metoduyla kumaşların aşınmaya karşı dayanımının tayini - Bölüm 3: Kütle kaybının tayini
- TS EN ISO 12947-4 Tekstil - Martindale metoduyla kumaşların aşınmaya karşı dayanımının tayini - Bölüm 4: Görünüşteki değişikliğin değerlendirilmesi
- TS EN 530 Koruyucu giyecek malzemelerinin aşınma dayanımı - Deney metotları
- ASTM D4966 tekstil kumaşlarının aşınma direnci için standart test yöntemi (Martindale aşınma deneyi yöntemi)
- ASTM D4970 Tekstil kumaşlarının direnme ve diğer ilgili yüzey değişikliklerinin havlanma için standart test yöntemi: Martindale tester
- BS 5690 Kumaşların aşınma direncini belirleme metodu