Boncuklanma - ICI Pilling Box
Tekstil sektöründe boncuklanma problemi, kumaş kalitesini etkileyen ve hem tüketicileri hem de üreticileri rahatsız eden en önemli problemlerin başında gelmektedir. Boncuklanma, kumaşın dokunmasında kullanılan ipliklerdeki liflerin, kumaş yüzeyi üzerine çıkması ve biraraya gelerek lif topçukları veya lif grupları oluşturmasıdır.
Boncuk oluşumu teknik açıdan dört farklı aşamada meydana gelmektedir: hav oluşumu, boncuk toplanması, boncuk büyümesi ve boncuğun kumaştan uzaklaşması.
Boncuklar, iplikteki yüzey liflerinin bozulması sonucu giysi yüzeyinde serbest kalan liflerin oluşması ile ortaya çıkmaktadır. Aynı zamanda ipliklerden sarkan liflerin birbirlerine karışması ile de oluşurlar. Bu aşamada başka yabancı maddeler de boncuklara yapışarak boncuk oluşumunu hızlandırırlar. Bu boncuklar belli bir boyuta ulaşıncaya kadar büyür. Kumaşa dışarıda gelen eğilme ve çekilme gibi dış kuvvetler, boncuğu yüzeye bağlayan liflerin mukavemetini aşarsa boncuklar kumaştan ayrılır. Aksi halde boncuklar kumaş yüzeyine bağlı kalmaya devam eder.
Kumaşlarda boncuklanma durumunu test etmek için kullanılan uygulamada üç farklı cihaz bulunmaktadır: ICI Pilling Box, Random Tumble Pilling Tester ve Martindale test cihazları. Her test cihazının test yöntemleri de birbirinden farklıdır. Yapılan test çalışmalarında Random Tumble Pilling Tester ve Martindale test cihazları genelde birbirleri ile uyumlu sonuçlar vermekte, ICI Pilling Box test cihazı ise bazı parametreler için farklı sonuçlar vermektedir. Genel olarak ICI Pilling Box test cihazı en iyimser sonuçları verirken, Martindale test cihazı en kötümser sonuçları vermektedir.
Yetkili laboratuvarlar tarafından yapılan ve ICI Pilling Box test cihazları kullanılan boncuklama testlerinde şu standartlar esas alınmaktadır:
- TS EN ISO 12945-1/T1 Tekstil - Kumaşlarda yüzey tüylenmesi ve boncuklanma yatkınlığının tayini - Bölüm 1: Boncuklanma kutusu metodu (Pilling box method)
- BS 5811 Dokuma kumaşların delinmesine direnç tespiti için test yöntemi (pill testing box method)