Yırtılma Mukavemeti
Tekstil ürünlerinin ve tekstil malzemelerinin kullanım performansları, esas olarak maruz kaldıkları kuvvetlere karşı nasıl tepki gösterdiklerine bağlı olarak değişmektedir. Bu davranış özelliklerini tespit ve analiz etmek için de çok farklı mukavemet testleri uygulanmaktadır.
Bazı tekstil ürünlerinde kolay yırtılma olması gereklidir. Örneğin sargı bezlerinde olduğu gibi. Ama bu özel amaçlı ürünler dışında genel olarak bütün kumaşların yırtılma mukavemetinin yüksek olması beklenmektedir. Fizikte yırtılma mukavemeti, bir kumaşı belli bir eksen üzerinde döndürerek, çekme etkisi ile kopartmak için gereken kuvveti ifade etmektedir. Yırtılma mukavemeti bir başka şekilde şöyle de anlatılabilir: bir kumaş üzerinde tespit edilmiş koşullar altında bir yırtığı başlatmak, devam ettirmek veya büyütmek için gerekli olan karşı koyma kuvvetidir. Yırtılma mukavemeti testleri, daha çok dokunmuş kumaşlarda uygulanan bir test çeşididir.
Dokuma işlemi ile biraraya gelen iplikler gerilimi bölüşürler ve daha yüksek bir dayanım gösterirler. Eğer iplikler kumaş içinde kolayca yer değiştiriyorsa, yırtılma kuvveti birbirini takip eden ipleri koparmaz, bunun yerine yer değiştirerek biraraya gelen elyaf demetlerini koparır. Kumaşları kaplayan ve ipliklerin bu hareketine engel olan terbiye işlemleri, yırtılma mukavemetini düşürmektedir. Bir kumaş, yüksek kopma mukavemetine, ama düşük yırtılma mukavemetine sahip olabilir.
Yırtılma mukavemeti testlerinde esas alınan standartlar şunlardır:
- TS EN ISO 13937-1 Tekstil - Kumaşların yırtılma özellikleri - Bölüm 1: Balistik sarkaç metodu ile yırtılma kuvvetinin tayini
- TS EN ISO 13937-2 Tekstil - Kumaşların yırtılma özellikleri - Bölüm 2: Pantalon biçimindeki deney numunelerinin yırtılma kuvvetinin tayini (tek yırtma metodu)
- TS EN ISO 13937-3 Tekstil - Kumaşların yırtılma özellikleri - Bölüm 3: Kanat biçimindeki deney numunelerinin yırtılma kuvvetinin tayini (tek yırtma metodu)
- TS EN ISO 13937-4 Tekstil - Kumaşların yırtılma özellikleri - Bölüm 4: Dil biçimindeki deney numunelerinin yırtılma kuvvetinin tayini (çift yırtma deneyi
- TS EN ISO 9073-4 Tekstil - Dokusuz yüzeyler için deney metotları - Bölüm 4: Yırtılma direncinin tayini
- BS 4303 Dokuma kumaşların wing-rip tekniği ile yırtılma direncinin saptanması için yöntem
- ASTM D2261 Dokuma Kumaşlarının Yırtılma Dayanımı