Işık Haslığı
Tekstil sektöründe üzerinde en fazla durulan haslık değerlerinden biri ışık haslığıdır. Özellikle kısa dalga boyuna sahip ışınların enerji açısından daha güçlü olduğu ve kumaşlar üzerindeki boyar maddelerin bir süre sonra solmasına neden olduğu bilinen bir gerçektir.
Kumaşların ışık haslığı belirlenirken, haslıkları bilinen boyar maddeler ve haslık değeri tespit edilmek istenen boyar maddelerle boyanmış kumaş örnekleri belli bir süre için güneş ışığında bırakılır. Daha sonra kumaş üzerindeki bu boyar maddelerin solma seviyeleri karşılaştırılarak, haslığı bilinenlerden hangisine tekabül ettiği tespit edilir.
Amerikan test yöntemlerine göre solmanın başladığı ana kadar geçen zaman ölçülerek haslık değeri bulunmaktadır. Son yıllarda kuars lambalar gibi yapay ışıklar güneş ışınları yerine kullanılmakta ve bu ölçümler yapılmaktadır.
Işık haslığı değerlendirmesinde mavi skala kullanılmaktadır. Bu skalada ışık haslığı değerleri 1’den 8’e kadar değişmektedir. Bu değerler şu anlama gelmektedir: 1=Çok az, 2=Az, 3=Orta, 4=Oldukça iyi, 5=İyi, 6=Çok iyi, 7=Mükemmel, 8=Harikulade. Test edilen kumaş örneğindeki solma seviyesi standart örneklerinden hangisine uyuyorsa ışık haslığı değeri odur.
Ancak şunu unutmamak gerekir ki, gerek ışık haslığı ölçümlerinde ve gerekse diğer haslık ölçümlerinde teste tabi tutulan örnekteki boyamanın koyuluğu, sonuçlar üzerinde etkili olmaktadır. Örneğin, üstüste yapılan koyu boyamalarda ışık haslığı, aynı boyar maddeden daha az miktarda yapılan boyamalara göre daha iyi çıkmaktadır. Oysa yıkama haslığı ölçümlerinde durum tersinedir. Koyu boyamalarda daha düşük haslık değerleri elde edilir.
Tekstil ürünlerinde, gün ışığının kumaşların üzerindeki olumsuz etkilerini tespit etmek amacı ile yapılan ışık haslığı, şu standarda uygun şekilde belirlenmektedir:
- TS EN ISO 105-B02 Tekstil - Renk haslığı deneyleri - Bölüm B02: Yapay ışığa karşı renk haslığının tayini - Ksenon ark soldurma lambası deneyi