Dispers boyar maddeler, genelde piyasada sıvı veya toz şeklinde bulunmaktadır. Toz şeklinde olanların içinde bir miktar dispersleme maddesi ve ıslatma maddesi bulunmaktadır. Sıvı şeklinde olanlar ise hazır disperiyon şeklindedir.

Polyester lifler yüksek derecede bozulma ve sudan kaçma özellikleri göstermektedir. Bu yüzden hidrofil boyar maddeler polyester tekstil ürünleri için uygun değildir. Bunun yanı sıra büyük moleküllü boyar maddeler elyaf içine kolayca nüfuz edemedikleri için konvensiyonel boyamalarda çok az miktarda boyar madde absorbe edilebilir. Bu nedenle polyester malzemelerin renklendirilmesinde kullanılabilecek boyar maddelerin başında dispersiyon boyar maddeler gelmektedir.

Dispers boyar maddeler, suda az çözünür özellikte olan boyar maddelerdir ve genelde sulu dispersiyonlarda uygulanmaktadır. Dispers boyar maddelerin buharları da hidrofobik lifler tarafından kuvvetli bir şekilde absorbe edilmektedir. Özellikle baskı işlemlerinde bu durum, dispers boyar madde ile baskının temelini oluşturmaktadır.

Dispers boyar maddelerin haslıkları oldukça yüksektir. Yıkamaya karşı oldukça dayanıklıdır. Ayrıca sürtme ve ışık haslıkları da oldukça kuvvetlidir. Buna karşılık süblime olabildikleri için ısıl haslıkları bir miktar problemlidir.

İnsan sağlığı açısından boyar maddelerin kullanımında dikkatli olmak gerekmektedir. Bu amaçla işletmeler ürünlerinin alerjik dispers boyar madde testlerini yaptırmak zorundadırlar.

Yerli veya yabancı akreditasyon kuruluşlarından, TS EN ISO/IEC 17025 standardı kapsamında akredite olan laboratuvarlarda yapılan kimyasal ve ekolojik testler arasında, tekstil ürünlerinde alerjik dispers boyar maddelerin miktarını tayin etmek için testler yapılmaktadır. Bu çalışmalarda şu standartlar esas alınmaktadır:

• DIN 54231 Tekstil - Dispers boya kaplamalarının belirlenmesi
• TS EN ISO 105-Z04 Tekstil - Renk haslığı deneyleri - Bölüm Z04 - Dispers boyaların dağılabilirliği

 

Laboratuvarlar kaliteli, hızlı ve güvenilir sonuçlar alabilmek için güçlü bir teknolojik altyapıya ve deneyimli ve eğitimli bir çalışan kadrosuna sahip olmak zorundadır.