Fitalatlar ya da fitalat esterler, polivinil klorür (PVC) yapımında plastiklerin esnek hale getirilmesi için kullanılmaktadır. Bu esterlerin suda çözünürlükleri düşük olurken, yağda çözünürlükleri yüksektir. Fitalat ilave edilen sert plastik malzemeler, daha kolay işlenebilen, yumuşak ve daha esnek bir plastik malzemeye dönüşmektedir.

Tekstil sektöründe birçok kimyasal madde, plastikleri yumuşatmak için kullanılmaktadır. Ancak insan sağlığı açısından fitalatlar çok da masum değildir. Aslında insan sağlığına zarar vermeyen kimyasal yumuşatıcılar da bulunmaktadır, ancak bunların maliyetleri yüksektir. Bu yüzden işletmeler son yıllara kadar zararlı ancak ucuz fitalat kullanmayı tercih etmişlerdir.

Çeşitli araştırmalarla zararlı oldukları kanıtlanan fitalatların artık kullanılması yasaklanmıştor. Bu konuda resmi kuruluşlar tarafından hem yerli üreticiler hem de ithalatçı firmalar çok sıkı denetlenmektedir.

Plastik, bugün yaşamın her alanında kullanılmaktadır. Bu ürünlerin kendine özgü kötü bir kokusu vardır, ancak işin doğrusu emin olmak için laboratuvarlarda belli kimyasal testlerin yapılması gerekmektedir. Bu tür kimyasallar, oyuncaklarda, ayakkabılarda, alışveriş torbalarında, kişisel bakım ve kozmetik ürünlerinde, döşeme ve dekorasyon ürünlerinde, eldivenlerde, deterjanlarda, kırtasiye ürünlerinde hatta bebek araç ve gereçlerinde kullanılmaktadır.

2008 yılında çıkarılan Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik, fitalat kullanımına yüzde 1 oranına kadar sınırlama getirmiştir. Fitalatlar günde 0.25 miligramın üzerinde tüketilirse, büyüme ve gelişme hormanlarına zarar vermekte ve kalp rahatsızlıklarına ve obeziteye neden olmaktadır.

Tüketicilere güvenilir ürünler sunmak amacı ile tekstil ürünlerinde fitalat miktarını belirlemek önemlidir. Yetkili laboratuvarlar tarafından, bu çalışmalar yapılmakta ve şu standartlar esas alınmaktadır:

·  TS EN ISO 17076-2 Deri - Aşınma dayanımının tayini - Bölüm 2: Martindale top plakası yöntemi

·  TS EN 15777 Tekstil - Ftalatlar için deney yöntemi

·  CPSC-CH-C1001-09.2 Ftalatların tayini için standart çalışma yöntemi

SU DENEYLERİ  (Fitalat Testi, Phtalate)

YAPILAN DENEY

Ftalat Esterlerinin Tayini (Bis(2-ethylhexyl)phthalate(DEHP);

Di-n-butyl phthalate;

Dimethyl phthalate;

Butyl benzyl phthalate;

Diethyl phthalate;

Di-n-octyl phthalate)

Ön İşlem: Sıvı-Sıvı Ekstraksiyon Ön İşlem: Silika Jel Temizlemesi Ölçüm: GC-MS Metodu

METOD (Ftalat Testi)

EPA 3510 C

EPA 3630 C

EPA 8270 D

ATIK SU DENEYLERİ  (Fitalat Testi, Phtalate)

YAPILAN DENEY

Ftalat Esterlerinin Tayini (Bis(2-ethylhexyl)phthalate(DEHP);

Di-n-butyl phthalate;

Dimethyl phthalate;

Butyl benzyl phthalate;

Diethyl phthalate;

Di-n-octyl phthalate

Ön İşlem: Sıvı-Sıvı Ekstraksiyon Ön İşlem: Silika Jel Temizlemesi Ölçüm: GC-MS Metodu

METOD (Fitalat Testi)

EPA 3510 C

EPA 3630 C

EPA 8270 D

TOPRAK DENEYLERİ  (Fitalat Testi, Phtalate)

YAPILAN DENEY

Ftalat Esterlerinin Tayini (Bis(2-ethylhexyl)phthalate(DEHP);

Di-n-butyl phthalate;

Dimethyl phthalate;

Butyl benzyl phthalate;

Diethyl phthalate; Di-n-octyl phthalate

Ön İşlem: Katı-Sıvı Ekstraksiyon Ön İşlem: Silika Jel Temizlemesi Ölçüm: GC-MS Metodu

Tekstiller, Kaplamalı Tekstiller, Baskılar, Plastikler, Ambalaj Malzemeleri, Oyuncaklar, Ayakkabı Bileşenleri Deneyleri (Fitalat Testi)

YAPILAN DENEY

Ftalat Esterlerinin Tayini (GC-MS Metodu)

İşletme İçi Metot No ATAL-02-02 (ISO 14389 Esaslı)

Ftalat İçeriğinin Tayini- Tetrahidrofuran Metodu (GC-MS Metodu) ISO 14389

Ayakkabı Bileşenlerinde Ftalatların Tayini (GC-MS Metodu) ISO 16181

Ftalat Miktar Tayini (GC-MS Metodu) EN 14372:2004 BS EN 14372:2004 TS EN 14372:2004

Ayakkabı Bileşenlerinde DOT (di-n-octyltin dichloride)Tayini (GC-MS Metodu) İşletme İçi Metot No ATAL-03-01 (ISO TS 16179 Esaslı)

Oyuncaklar, Çocuk CPSC- CH-C1001.09.3 Kullanım ve Bakım Eşyaları

Ftalatların Tayini (GC-MS Metodu)  CPSC- CH-C1001.09.3

Seçilmiş Ftalat Esterlerinin Tayini (GC-MS Metodu) CPSC- CH-C1001.09.3