Kalaylı Organik Bileşikler Testi
Organik maddeler, yapısında karbon, hidrojen ve oksijen bulunan ve kükürt, fosfor ve azot gibi elementleri barındıran, erime ve kaynama noktaları düşük olan, molekül ağırlıkları fazla olan ve suda az çözünen, yanıcı maddelerdir. Bu organik bileşiklerin yapısal özelliklerinin, yani çözünürlük, uçuculuk, yoğunluk ve hidrofobiklik gibi özelliklerinin ve içeriklerinin bilinmesi önemlidir. Çünkü bu şekilde etkilerini anlamak ve kontrol altında tutmak mümkün olmaktadır.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2015 yılında, Bazı Tüketici Ürünlerinin Tehlikeli Kimyasal Madde İçeriğine Yönelik Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Tebliğ yayınlamıştır. Bu yasal düzenleme ile birlikte, piyasaya sunulan bazı tüketici ürünlerinde kullanılan ve tebliğ ekinde yer alan tehlikeli kimyasal maddelerin kullanımına bir takım sınırlandırmalar getirilmiştir.
Tebliğ ekinde yer alan tekstil ve deri ürünleri ile ilgili sınırlandırmalar Organostanik Bileşikler (TBT VE DBT) başlığı altında yer almaktadır. Buna göre,
- Tributyltin (TBT) bileşikleri, kalay içeriği ağırlık bakımından yüzde 0.1’den daha yüksek olacak şekilde ürünlerde kullanılmayacaktır.
- Dibutyltin (DBT) bileşikleri, kalay içeriği ağırlık bakımından yüzde 0.1’den daha yüksek olacak şekilde karışımlarda ve piyasaya arz edilen ürünlerde kullanılmayacaktır.
Tekstil sektöründe Tributyltin (TBT), çorap ve spor giysilerinde terleme ile ortaya çıkan bakteri oluşumunu ve buna bağlı kötü kokuları önlemek amacı ile kullanılmaktadır. Bazı kalaylı organik bileşikler PVC ürünlerinde kullanılmaktadır. Bu bileşiklerin yüksek değerlerde olması, zehirleyici etki göstermektedir. Cilt yoluyla emilen bu maddeler üreme bozukluklarına yol açmaktadır.
Tüketicilerin sağlık ve güvenliğinin korunması açısından, tekstil ürünlerinde TBT, DBT ve diğer kalaylı organik bileşiklerin miktarlarının belirlenmesi önemlidir. Yetkili laboratuvarlar tarafından, bu test ve analiz çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalarda şu standartlar esas alınmaktadır:
- TS EN ISO 17353 Su kalitesi - Kalaylı organik bileşiklerin tayini - Gaz kromatografisi metodu
- DIN 38407-13 Su, atık su ve çamur tespiti için Alman standart metotları - Birlikte belirlenebilir maddeler (grup F) - Bölüm 13: Seçilen organotin bileşiklerinin gaz kromatografisi ile tayini