Tekstil sektöründe merserizasyon işlemi, pamuk liflerinin enine şişmesini sağlayarak düzgün silindirik bir görünüm vermek ve bu şekilde pamuğa yüzey düzgünlüğü ve parlaklık kazandırmak amacı ile yapılmaktadır. Merserizasyon işlemi görmüş kumaşların boya alım yeteneği ve mukavemeti arttırılmış olmaktadır.

Merserizasyon işlemi bir ön terbiye işlemidir. Merserizasyon işlemi yapılırken, pamuklu kumaşlar yüksek gerilim altında ve soğuk bir ortamda, yüksek alkali çözeltisine (kostik) tabi tutulmaktadır. Bu sırada sıcaklık 19-20 derece arasında olmalıdır. Pamuklu kumaşlara yüksek gerilim verilmesinin nedeni büzülmeyi önlemek yanında, selülozdaki kırılmaları bir miktar azaltmak içindir. Makine içinde bulunan silinderler yardımı ile uygun gerilimler sağlanmaktadır. Makinede bulunan üst silindirler kauçuk, alt silindirler ise çeliktir. Ayrıca makinede sıkma silindirleri de bulunmaktadır. Merserizasyon süresi 60 saniye kadardır. Kumaş geçiş hızı dakikada 20-40 metre arasında değişir. Bu hız dokumanın cinsine ve kalınlığına bağlıdır. Bu süre içinde kostik etkisi ile kumaşın atkı ve çözgü iplikleri şişmekte ve kumaşa merserize etkisi kazandırılmış olmaktadır. Merserizasyon işlemi tamamlandıktan sonra kumaş yıkamaya alınmaktadır.

Kısaca pamuk ipliklerini fiziksel ve kimyasal yöntemler ile bu şekilde parlatmaya merzerizasyon veya merserize etme denmektedir. Bu şekilde iplerle dokunmuş kumaşlara ise merserize kumaşlar adı verilmektedir. Bu isim, bu işlemi ilk uygulayan İngiliz kimyacı Mercer’den gelmektedir. Merserize ipliklerden yapılan kumaşlar parlak, dayanıklı ve esnektir. Boyaları hemen hemen hiç bırakmazlar. Bu nedenle de oldukça geniş bir kullanım alanı vardır.

Yetkili laboratuvarlarda, pamukta merserizasyon özelliğinin tayini işlemleri yapılmaktadır. Bu çalışmalar sırasında esas alınan standart şudur:

·                    AATCC 89 Pamukta merserizasyon

Bu test yöntemi, boyalı ve boyasız pamuk iplikleri ve kumaşların merserizasyon özelliklerinin tespit edilmesine yönelik bir yöntemdir. Ayrıca bu test sonucu, pamuk ve merserizasyon banyosu arasındaki tepkimenin tamamlandığının bir göstergesidir.