Deride Kalınlık Tayini
Tekstil sektöründe dericilik faaliyetleri, derinin fiziksel ve kimyasal birtakım işlemlere tabi tutulması ve kullanılacak hale getirilmesidir. Dericilik, çok eski zamanlardan beri sürdürülen bir sanat dalıdır. Ülkemizde modern deri sanayi İkinci Mahmud döneminde Beykoz Deresi’nde kurulan tabakhane ile başlamıştır. Burada ordunun ayakkabı ihtiyacını karşılamak üzere deri üretilmiştir. Bu işletme Kurtuluş Savaşı sırasında da ordunun ayakkabı ihtiyacını karşılamıştır. Deri üretiminde büyükbaş ve küçükbaş hayvanların derileri kullanılmaktadır.
Derinin kimyasal olarak yapısında yüzde 55 karbon, yüzde 25 oksijen bulunmaktadır. Gerisi hidrojen, azot, kükürt, fosfor ve demir gibi elementlerdir. Biyolojik olarak da yüzde 65’i su, yüzde 33’ü proteindir. Ham derinin mamul deri olarak işlenmesine kadar geçen zaman içinde, mikroorganizma faaliyetlerinden deriyi korumak gerekmektedir.
Belli bir mamul deri çeşidinin üretilmesi sırasında yapılan mekanik işlemler arasında derinin istenilen kalınlıkta olması için yapılacak ayarlama çok önemlidir. Derinin arzu edilen son kalınlığı, derinin tabaklama işlemleri sonrası ölçülen kalınlığından çok farklı ise deride kalınlık ayarları yapılmaktadır. Eğer kalınlık farklılıkları teknik olarak değerlendirilmeyecek kadar az ise hemen derinin tıraşlama işlemine geçilir. Bu işlem ile, istenilen kalınlık ayarının üzerinde kalan kısımlar tıraş edilip atılır. Kuru traş, işlenmiş derilerin kalınlıklarının standart bir şekle sokulması amacı ile yapılan bir ayarlama işlemidir.
Derinin çekme, yırtılma ve uzama mukavemeti ile birlikte kalınlığı da hayvanın cinsine ve vücut bölgelerine göre değişmektedir. Ayrıca deri ağırlığı, deri büyüklüğü ve deri kalınlığı hayvanın yaşı ile birlikte artar.
Yetkili laboratuvarlar tarafından, spesifik testler kapsamında derinin kalınlığını tayin etmek için testler yapılmaktadır. Bu testlerde esas alınan standartlar şunlardır:
- ISO 2589 (IULTCS/IUP 4) Deri - Fiziksel ve mekanik testler - Kalınlık tayini