Giysi ve Giysilik Kumaşlarda Yanma Testi
Ev tekstil ürünlerinde ve giysi yapımında kullanılan birçok elyaf yanıcı özelliktedir. Bu durum özellikle çocuklar ve yaşlılar için bir tehlike oluştırmaktadır. Bugüne kadar teknoloji alanında yapılan çalışmalar, malzemelerin moleküler yapılarını değiştirmek veya apre işlemleri uygulamak suretiyle bu malzemelere güç tutuşurluk özellikleri katmaya yönelik olmuştur. Ancak yine de kumaşların yapıları yüzünden, güç tutuşan veya güç tutuşurluk apre işlemi uygulanmış olan bu lifler her zaman için yanmaya müsaittir. Ayrıca apre işlemlerinde kullanılan bir takım kimyasal maddeler kanser yapıcı özellikler taşımakta ve insan sağlığı açısından tehlike yaratmaktadır.
Bugünkü teknolojik yaklaşımlar, bu nedenle kumaş yapılarının yanma davranışını nasıl etkileyeceğini tespit etmek ve buna göre üretime yön vermek şeklindedir. Bu şekilde kullanım alanlarına uygun fiziksel ve yanma özelliklerine sahip kumaşlar üretmeye ve ürün güvenliğini sağlamaya çalışılmaktadır.
Kumaşların yanıcı olmaları, hem elyaf özellikleri, hem de kumaş özellikleri ile ilgili bir konudur. Bir kere lifin kimyasal yapısı yanıcıdır. Ayrıca kumaşın dokunma şekli, gramajı, yapılan terbiye işlemleri ve yüzel düzgünlüğü, kumaşın yanıcılığını etkileyen unsurlardır.
Yapılan araştırmalara göre tekstil ürünleri arasında giysilik kumaşlar, ilk tutuşan ve en kolay yanan ürünlerdir (yüzde 91). Bunu yatak malzemeleri ( yüzde 6) ve döşemelik kumaşlar (yüzde 2) takip etmektedir. Giysilik kumaşların bu kadar çabuk tutuşmaları ve yanmaları can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Amerika’da 1953 yılında, giysilik kumaşlar ve döşemelik kumaşların kullanımı ile ilgili Kolay Tutuşan Kumaşlar Kanunu bu nedenle çıkarılmıştır. 1972 yılında ise Tüketici Ürünleri Güvenlik Yasası çıkarılmıştır. Ülkemizde henüz bu konuda çıkarılmış bir yasal düzenleme yoktur.
Yetkili laboratuvarlar tarafından, giysi ve giysilik kumaşlarda yanma testleri için Amerikan Test ve Malzeme Kuruluşu (American Society for Testing and Materials, ASTM) tarafından geliştirilen şu standart uygulanmaktadır:
- ASTM D1230 Tekstil tekstillerinin yanabilirliği için standart test yöntemi