Oksitlenebilirlik Tayini (Sularda)
Suda çözünmüş maddeler iki gruptur: organik maddeler ve anorganik maddeler. Suların oksitlenebilirlik tayini ya da sularda toplam organik madde tayini, yani suyun mg/l cinsinden oksijen tayini, suda bulunan organik maddelerin düzeyinin, yani suyun kirlilik düzeyinin göstergesi olarak kabul edilmektedir.
Sulardaki organik maddeler, mikrobiyal veya çevre kaynaklı kirlenmeler sonucunda oluşmaktadır. Organik maddeler, çok küçük molekül ağırlıklı mikroorganizmalardan, büyük moleküllü yapılara kadar, yağlar, proteinler, karboksilik asitler, karbonhidratlar, aminoasitler, amonyak, nitrat, nitrit, klor ve hidrokarbonlar gibi çok sayıda maddeleri içine alan karmaşık bir gruptur.
Su depolarında organik madde miktarının artması, boru hatlarının ve su deposunun fiziksel özellikleri ile doğrudan ilgilidir. Bu nedenle depoların düzenli aralıklarla temizlenmesi ve sisteminin organik kirliliği önleyecek şekilde iyileştirilmesi gerekmektedir.
Suda organik madde miktarının fazla olması demek, suda mikrobiyal çoğalmaya uygun bir ortam var demektir. Ancak, organik madde miktarı yüksek olan suda serbest klor yüksek ama mikrobiyal kirlilik yoksa bu başka bir risk oluşturmaktadır. Bu nedenle suda organik madde miktarı (oksitlenebilirlik düzeyi) yakından takip edilmelidir.
Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik, içme ve kullanma sularının teknik ve hijyenik koşullarına ve kalite standartlarına uygun olması ve bu suların üretilmesi, paketlenmesi, etiketlenmesi ve denetlenmesi yönündeki esasları düzenlemektedir. Yönetmelik eklerinde sularda yapılacak analizler ve bu analizlerin izin verilen değerleri de yer almaktadır. Bu yönetmelik, içme suları ve kullanma suları ve kaynak suları ile ilgili hükümleri kapsamaktadır. Yönetmeliğe göre suların oksitlenebilirlik miktarı en fazla 5,0 mg/l oksijen olmak zorundadır. Sularda ne kadar çok karbon ve organik madde bulunuyorsa, sudaki oksijen o kadar fazla tüketiliyor demektir.
Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal testler kapsamında sularda oksitlenebilirlik tayini çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalarda ulusal ve ulusalararası kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uyulmaktadır.