Şeker Bileşenleri - Laktoz Tayini (Titrimetrik)
Laktoz, doğada sadece sütte bulunmaktadır ve sütün içeriğinde bulunan en önemli karbonhidratdır. Laktozun, sütün aromasında çok önemli bir payı bulunmaktadır. Laktoz oranı, inek, koyun ve keçi sütünde yaklaşık yüzde 4 civarında olurken, bu oran anne sütünde yüzde 7 civarındadır. Anne sütü, inek sütüne göre daha yüksek oranda laktoz içerdiği için, çocuğa verilecek inek sütü laktoz bakımında zenginleştirilmelidir. Bu şekilde bebeğe verilen laktoz, bebeğin metabolizması için yararlı olmaktadır.
Laktoz, tam bir enerji kaynağıdır. Vücudun kalsiyum ve fosfordan daha iyi faydalanmasına imkan verir. Bu açıdan bebeklerin kemik ve diş oluşumunda ve beslenmesinde önemli bir yer tutmaktadır.
Türk Gıda Kodeksi Çiğ Süt ve Isıl İşlem Görmüş İçme Sütleri Tebliği (Tebliğ no: 2000/6) eklerinde, çiğ sütün ve işlenmiş sütün taşıması gereken nitelikler ve sınır değerleri yer almaktadır.
Laktoz bunca yararına rağmen bazı kişilerde rahatsızlık yaratabilir. Laktaz enzimi, ince bağırsak hücreleri tarafından üretilen ve vücuttaki laktozu bağırsakta parçalayan enzimdir. Eğer bağırsakta laktaz enzimi eksik üretilirse bu durumda laktoz bağırsakta tam olarak parçalanamaz ve kana geçemez. Vücudun bu şekilde laktozu tolare edemesi bir sağlık problemi yaratmaktadır.
Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal gıda analizleri kapsamında şeker bileşenleri arasında olan laktoz tayini çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalarda uygulanan yöntemler arasında titrimetrik yöntemler de bulunmaktadır. Bu yöntem, konsantrasyonu bilinen herhangi bir çözeltinin analit ile reaksiyona giren miktarının ölçülmesi esasına dayanmaktadır. Titrimetrik yöntemlerin kendi içinde farklı uygulamaları bulunmaktadır. Örneğin volumetrik yöntemde, konsantrasyonu bilinen bir çözeltinin hacmi ölçülmektedir. Kulometrik yöntemde elektrokimyasal reaksiyonun tamamlanması için geçen süre ölçülmektedir. Gravimetrik yöntemde ise hacim yerine reaktifin kütlesi ölçülmektedir.
Süt bileşenleri arasında bulunan laktoz tayininde şu standart dikkate alınmaktadır:
- TS 1018 İnek sütü - Çiğ