Toluende Çözünmeyen Madde Tayini
Toluen, kokusu tinere benzeyen, renksiz ve suda çözünmeyen sıvı bir kimyasal bileşiktir. Aromatik bir hidrokarbon olan toluenin bir adı da metil benzendir. Toluen birçok organik madde için kuvvetli bir çözücüdür ve kanserojen değildir. Bu yüzden sanayide de çözücü olarak çok fazla tercih edilmektedir.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından çıkarılan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddelerinin Saflık Kriterleri Analiz Yöntemleri Metodları (Tebliğ no: 2001/46), gıda üretiminde kullanılan katkı maddelerinin, saflık kriterlerine uygunluğunu tespit eden analiz yöntemlerini açıklamaktadır. Bütün gıda renklendirici maddelerinin, gıda koruyucularının ve antioksidanların saflık kriterleri analiz yöntemlerini kapsayan tebliğ ekinde (Ek 2), lesitinde (E322) toluende çözünmeyen maddelerin tayini yöntemi açıklanmaktadır.
Lesitin, yumurta sarısından veya soya fasulyesinden elde edilmektedir. Ticari olarak çok yüksek saflıkta bulunabilen lesitin, bir hem gıda katkı maddesi olarak hem de ilaç yapımında kullanılmaktadır. Lesitin zehirli değildir ve vücut tarafından tolore edilebilmektedir. Gıda sektöründe esas olarak karıştırıcı ve kıvam arttırıcı olarak kullanılmaktadır. Örneğin çikolatalarda karıştırıcı (emülgatör) olarak tercih edilmektedir. Kakao ve kakao yağının birbirinden ayrılmamasını sağlamaktadır. Ağırlıklı olarak soya fasulyesinden, son zamanlarda ise ayçiçeğinden lesitin elde edilmektedir.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği ekinde açıklanan gıda katkı maddeleri arasında lesitin E322 kodu ile yer almaktadır.
Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal gıda analizleri kapsamında toluende çözünmeyen madde, lesitin tayini çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalarda yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uyulmaktadır. Bu konuda esas aslınan standart şudur:
- TS EN ISO 11701 Bitkisel katı ve sıvı yağlar - Işık saçılma dedektörli HPLC yöntemi ile lesitinlerde fosfolipid içeriği tayini