Temizlik ve dezenfeksiyon analizleri kapsamında yetkili laboratuvarlar tarafından yapılan mikrobiyolojik analizler, birbirinden çok farklı amaçlarla ve farklı yöntemlerle gerçekleştirilmektedir. Bu analizlerin bir kısmı tamamen kimyasal analiz niteliğindedir. Bir kısmı ise ancak uzman ve deneyimli mikrobiyologlar tarafından yapılabilecek kadar güç ve hatta tehlikelidir.

Laboratuvara test ve analizer için getirilen bir maddede belli bir mikroorganizmanın olup olmadığının aranması çalışmalarında, mikrobiyolojinin çeşitli dallarında, maddenin özelliklerine bağlı olarak değişen farklı yöntemler kullanılmaktadır.

Mikroorganizma arama analizleri genelde iki amaca odaklanmaktadır:

• Gıda, çevresel ve klinik maddelerde, bu arada temizlik maddelerinde, genelde patojenlerin varlığı araştırılır.
• Endüstriyel mikrobiyoloji alanında ise bunun aksine, yüksek nitelikte izolatlar elde edilmeye çalışılır.

Yeryüzünde ilk bulunan canlılar mikroplardır, yani mikroorganizmalardır. İnsanlar yeryüzünde sadece 3 milyon yıldan beri varken, mikroorganizmalar 3 milyar yıldır yeryüzündeler. Bugün mikrobiyoloji olarak tanımlanan bilim dalı bir çatı altında toplanamayacak kadar büyüktür. Genel mikrobiyoloji ana bilim dalı, gıda mikrobiyolojisi, veteriner mikrobiyoloji, klinik mikrobiyoloji, tarım mikrobiyolojisi ve endüstriyel mikrobiyoloji gibi çeşitli alt bölümlere ayrılmıştır. Endüstriyel mikrobiyoloji ve buna bağlı olan biyoteknoloji bugün çok önemli bilim dalları arasındadır.

Mikroorganizmalar, gözle görülemeyecek kadar küçük canlılardır. En bilinenleri bakteriler, küfler, mayalar ve alglerdir. Ancak mikroorganizmalar tek bir hücreden milyonlarca çoğalabilir ve koloni haline gelebilirler. Bu durumda gözle görülebilen yapılar oluşturular. Ekmekte oluşan küfler buna en güzel örnektir.

Yeryüzünde 6 milyon civarında farklı çeşitlerde mikroorganizma olduğu tahmin edilmektedir, ancak bunların hepsi tanımlanabilmiş değildir.

Bir kısım mikroorganizmalar asitli ortamlarda, bir kısmı nötr ortamlarda, bir kısmı da bazik ortamlarda yaşam ikmanı bulurlar.

Bir kısım laboratuvarlar yerli ve yabancı akreditasyon kuruluşlarından TS EN ISO/IEC 17025 Test ve Kalibrasyon Laboratuarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar standardı esaslarına göre akredite olmakta ve mikrobiyolojik analiz çalışmaları yapmaktadır. Bu laboratuvarlar, dünya genelinde kabul görmüş test yöntemleri ve test kriterlerine uygun şekilde faaliyet gösterilmektedir. Bunun yanı sıra test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmalarında, ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanan birçok standardı esas almaktadır. Güvenilir ve tarafsız bir şekilde hizmet veren bu laboratuvarlarda yapılan analizler ve düzenlenen raporlar dünyanın her yerinde kabul görmektedir.

Mikrobiyolojik analizler kapsamında laboratuvarlarda esas olarak şu analiz çalışmaları gerçekleştirilmektedir:

• Toplam aerobik mezofilik bakteri sayımı
• Toplam koliform sayımı
• Toplam maya ve küf sayımı

Gıdalar ile birlikte kozmetik ürünlerde, deterjanlarda ve temizlik kimyasallarında da toplam aerobik mezofilik bakteri sayımı yapılmaktadır. Ancak toplam bakteri sayımı için çok özel cihazlar ve çok özel analiz yöntemleri gerekmektedir. Yapılan standart analizlerde, aerobik veya anaerobik koşullarda elde edilen bakterilerin sayıları belirlenmektedir. Aerobik mezofilik bakteri sayımı yaygın olarak kullanılan ve kolay yapılan bir kalite standardıdır.

Oldukça karmaşık bir grup olan koliform grubu bakteriler oldukça fazla sayıdadır. Bu bakteriler anaerobik koşullarda gelişen ve spor oluşturmayan bakterilerdir. Gıda teknolojisinde koliform grubu bakteriler dendiği zaman bunların başında Escherichia coli (E. coli) gelmektedir. Bunların gıda maddelerinde bulunmasına kesinlikle izin verilmez. İçme ve kullanma suları ve gıdalalar yanında kozmetik ürünlerde, deterjanlarda ve temizlik kimyasallarında da toplam koliform sayımı yapılmaktadır. Deterjan üretiminde kullanılan suyun temiz ve insan sağlığı açısından problem yaratmayacak olması önemlidir.

 

Toplam maya ve küf sayımları da öncelikle gıda ürünleri için yapılan temel analizler arasındadır. Ancak kozmetik ürünleri, deterjanlar ve temizlik ürünlerinde de, insan sağlığı açısından tehlike yaratmaması bakımından toplam maya ve küf sayımı yapılmaktadır.