Dioksinler Toplamı, Dioksin ve Dioksin benzeri PCB’ler Toplamı, İndikatör PCB’ler Toplamı (GC-MS/MS)
Dioksin ve dioksin benzeri PCB’ler (poliklorlu bifeniller), biyo birikim sonucu doğada oluşmakta ve gıda zinciri yoluyla çeşitli gıda ve yemlerde bulaşmalara neden olmaktadır. Bunlar yüksek zehirleme özelliklerine sahip kimyasal bileşiklerdir. Dioksinler, benzer yapıya sahip olan ancak içeriğinde farklı oranlarda klor bulunan iki büyük kimyasal gruba, dioksinlere ve furanlara verilen ortak bir isimdir. Polikolorlu bifeniller (PCB’ler) de aynı benzer kimyasal bileşiklerdir ancak yapılarında farklı seviyelerde klor bulunmaktadır. Klor farklı pozisyonlarda bağlı olduğu için ortaya 75 dioksin ve 135 furan çıkmaktadır. Ama hepsi de benzer yağlı gıdalarda bulunmakta ve benzer zehirleme özellikleri taşımaktadır.
Dioksin ve furanlar, klor içeren sanayi, tıbbi veya evsel atıkların yanması ile oluşmaktadır. Dioksinler ayrıca yangınlar, fabrika salınımları, eksoz gazları ve bina izolasyonu malzemelerinde de bulunmaktadır. Bu şekilde hava kirliliğine, toprakta ve bitkilerde partikül birikimine ve yüzey sularının kirlenmesine neden olmaktadır.
PCB’ler, dioksinlerin aksine yanma ile oluşmazlar. Bazı sanayi uygulamalarında yaygın olarak kullanılan kimyasal maddeler, boyalar, polimerler ve madeni yağlarda bulunan kimyasallardır. PCB’lerin kullanılması gelişmiş ülkelerde yasaklanmıştır, ancak yapıları dayanıklı olduğu için neden oldukları çevre kirliliği devam etmektedir.
Dioksinler ve dioksin benzeri PCB’ler bu şekilde kaçınılmaz olarak gıda ve yem zincirinde de bulaşmalara neden olmaktadır. Bu yemlerle beslenen hayvanlardan alınan et ve sütlerde kontaminasyona rastlanmaktadır. Bu maddeler insanlarda çeşitlik sağlık problemleri yaratmaktadır.
Dioksinler ve dioksin benzeri PCB’lerin tayininde farklı analiz yöntemleri kullanılmaktadır. Bunlardan bir olan GC-MS/MS analiz yöntemidir. Gaz Kromatografisi - Kütle - Kütle Spektrometresi cihazları ölçümlerde üstün bir duyarlılık ve seçicilik sağlamaktadır.
Yetkili laboratuvarlarda, kimyasal testler kapsamında GC-MS/MS yöntemi ile gıda ürünleri ve yemlerde dioksinler toplamı, dioksin ve dioksin benzeri PCB’ler toplamı ve indikatör PCB’ler toplamı analizleri yapılmaktadır.