Fizikte maddeleri birbirlerinden ayırdetmek amacı ile herbir maddenin farklı özelliklerinden yararlanılmaktadır. Bu özelliklere genel olarak ayırdedici özellikler denir ve yoğunluk veya özgül apırlık da ayırdedici bir özelliktir.

Sıvı ürünler açısından viskozite tayini, gıda üretiminin çeşitli aşamalarında önemli karakteristik özelliklerden biridir. Birçok sıvı ürünün viskozitesi, soğuma, ısıtma veya konsantre duruma getirme işlemlerinde değişiklik gösterir. Gıdaların yoğunluğundaki farklılık, özellikle karıştırma ve boyut küçültme işlemlerinde önemlidir. Üretimin çeşitli aşamalarında yoğunluk ve viskozitei düzenli aralıklarla ölçülmelidir. Bu işler için işletmelerde yoğunluk ve kıvam ölçümleri yapan modern cihazlar kullanılmaktadır.

Fiziksel olarak, bir maddenin bir santimetreküpünün gram olarak ağırlığına yoğunluk veya özgül ağırlık denmektedir. Aynı hacime sahip cisimlerden yoğunluğu fazla olanın ağırlığı da fazladır. Saf maddelerin yoğunlukları, yani özkütleleri sabittir. Karışımların yoğunlukları ise değişkendir. Sıcaklık ile birlikte maddenin hacmi, dolayısıyla yoğunluğu da değişir.

Piknometre, genelde sıvıların özgül ağırlığını (yoğunluğunu) tespit etmek için kullanılan özel camdan yapılmış bir laboratuvar cihazıdır. Bunlar termometreli veya termometresiz olabilir. Yaklaşık 25 derecede akışkan olan bütün sıvıların yoğunlukları (özgül ağırlıkları) piknometre ile tespit edilebilir.

Çeşitli sıvı gıdaların özgül ağırlık tayini, yetkili laboratuvarlarda fiziksel analizler kapsamında, piknometre kullanılarak yapılmaktadır. Gıda güvenliğini ve insan sağlığını kollayan laboratuvarlar, gelişmiş teknolojik cihazlar ve deneyimli çalışanlar ile hizmet vermektedir. Aynı zamanda bu laboratuvarlarda yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara, genel kabul görmüş test yöntemlerine ve test kriterlerine uyulmaktadır. Bu şekilde güvenilir ve tarafsız sonuçlar elde edilmektedir.

Yoğunluk tayini çalışmalarında dikkate alınan birkaç standart şunlardır:

• TS EN 1131 Meyve ve sebze suları - Bağıl yoğunluk tayini
• TS ISO 279 Uçucu yağların yoğunluk ve nisbi yoğunluklarının tayini