Tekstil sektöründe, bir yandan kullanılan kimyasal maddeler, bir yandan uygulanan yeni yöntemler tekstil ürünlerini kullanım sırasında, insan sağlığına ve doğa koşullarına çeşitli olumsuz etkiler yapmaktadır.

Özellikle boya işlemlerinde kullanılan boya maddeleri ve bitim işlemleri sırasında uygulanan apre işlemleri sırasında çok sayıda kimyasal madde kullanılmaktadır. Bu maddeler yetişkinlerden çok daha fazla çocuklara zarar vermektedir. Bu zararlı etkileri yok etmek veya en düşük seviyeye çekebilmek için, Avrupa Birliği tarafından bir dizi direktifler çıkarılmakta, üretim faaliyetlerine bir takım kriterler ve belli koşullar getirilmekte, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından standartlar oluşturulmaktadır.

Ülkemizde de bu gelişmeler paralelinde gerekli yasal düzenlemeler yapılmakta ve Türk Standartları Enstitüsü tarafından belli standartlar yayınlanmaktadır.

Tekstil sektöründe, haslık testleri, fiziksel testler, mikrobiyoloji testleri, spesifik testler ve yanmazlık testleri yanından kimyasal ve ekolojik testler de akredite laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilmektedir.

Kimyasal ve ekolojik testler olarak gerçekleştirilen ölçüm, test ve analiz çalışmalarının bir kısmı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

 

Kimyasal ve Ekolojik Testler
Ekstrakte edilebilen ağır metaller - Asidik ter çözeltisinde	Kalaylı organik bileşikler testi
Toksik ağır metaller	Koku testi
Toplam kurşun miktarı	BHT içeriğinin tayini
Kurşun tayini - Çocuk metal aksesuarları ve metal ürünleri	Fitalatlar
Kurşun tayini - Metal olmayan çocuk aksesuarları	Dimethyl Fumarate (DMF ve DMFA) Testleri
Krom (VI) Tayini	TCMTB testi
Plastiklerde kadmiyum tayini	Alkilfenoller (AP) ve alkilfenol etoksilatlar (APEO)
Nikel miktarı tayini	Perflorlanmış tensidler (PFOS ve PFOA)
Nikel spot	Bifenol-A tayini
Yasaklı azo boyar maddeler (pamuk ve polyester hariç sentetikler)	Triklosan tayini
Yasaklı azo boyar maddeler (polyester için)	Volatile organic compounds (uçucu organik maddeler) tayini
Aminoazobenzol tayini	Poliaromatik hidrokarbonların (PAH) tayini
Primer aromatik aminlerin tayini	Azo boyar madde testi
Oyuncak güvenliliği - Parmak boyaları	Kanserojen madde testi
Alerjik dispers boyar maddeler tayini	Yanmazlık apresi
Kanserojen dispers boya maddeler tayini	Vinyl chloride tayini
Klorfenoller (PCP - TCP - TECP)	Elyaf kompozisyonu tayini
O-Fenilfenol tayini	Elyaf analizi ve kalitatif değerlendirme
Pestisitler	Yağ oranı tayini
Poliklorlu bifeniller	Lif numarası tayini
Klorlu organik taşıyıcılar	Lif sayısı tayini
Formaldehit tayini	Nem oranı tayini
Kozmetiklerde serbest formaldehit tayini	Pamukta merserizasyon
Formaldehit spot testleri	PVC tayini
pH değeri	Su kalitesi - Toplam kalsiyum ve magnezyum tayini - EDTA titrimetrik method
Pigmentler ve dolgu maddeleri için sulu süspansyonun pH değeri	Pigmentler ve dolgu madeleri için sulu bir süspansiyonun pH değerinin tayini
pH spot - Fischer çözeltisi	Biyositler

 

Tekstil sektöründe güvenilir ve kaliteli ürünler elde etmek için üretim süreçlerinin sürekli denetim altında tutulması gerekmektedir. Bu denetimler üç noktada yoğunlaşır: insan, makine ve malzeme.

İnsan gücü, makineleri çalıştıran, bakımlarını yapan ve malzemeleri kullanan bir faktördür. Makine ve malzemelerin etkin ve verimli kullanılması için, çalışanların eğitilmesi ve denetlenmesi gerekmektedir. Makineler, işletmenin yatırım konusudur. Amaca uygun makinelerin seçilmesi çalıştırılması ve bakımlarının düzenli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Malzemeler ise üretim için en önemli faktördür. Ham madenin ve malzemelerin, üretim için en uygun özellikte olması, ucuza temin edilmesi ve yerinde ve yeterli miktarlarda kullanılması bir zorunluluktur. Burada en önemli nokta malzemenin yerinde ve yeterli kullanılması konusudur. Neticede tekstil ürünlerinin üretilmesi sırasında doğaya zarar verilmemesi ve kullanımları sırasında insan sağlığı için tehlike yaratmaması gerekmektedir.

Bunun için üretimde en son teknolojik makinelerin kullanılması yanında, gerek uygulanan yöntemler ve gerekse yasal düzenlemeler ve yayınlanmış standartlara uygun faaliyet gösterilmesi büyük önem taşımaktadır. Yetkili laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilen ölçüm ve test çalışmalarına bu nedenle ihtiyaç bulunmaktadır.